در حال بارگذاری ...
چهل نکته از چهل سالگی جشنواره تئاتر فجر (9)

صحنه گردانان برجسته در وادی ارقام
مروری بر کارگردانان برگزیده ادوار مختلف جشنواره

ایران تئاتر – سید رضا حسینی: در مطلب پیش رو مروری بر کارگردانان برگزیده دوره‌های پیشین جشنواره تئاتر فجر خواهیم داشت و به بیان چهل نکته در مورد آنها خواهیم پرداخت.

چهلمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر اکنون در حال برگزاری است و این رویداد هنری ، امسال چهلمین دوره برگزاری سالانه را جشن می‌گیرد و برای ورود به پنجمین دهه از حیات خود آماده می‌شود. به همین مناسبت ایران تئاتر  در قالب سلسله مطالبی با عنوان «چهل نکته از چهل سالگی جشنواره تئاتر فجر» به نکات مهم دوره‌های پیشین این رویداد هنری می پردازد و آنها را در قالب چهل نکته برای مخاطبان تئاتر بازگو کند.

با نگاهی به 39 دوره پیشین جشنواره تئاتر فجر در می‌یابیم که اکثر دوره‌های این رویداد هنری به صورت رقابتی برگزار شده است. از همین رو همواره در پایان هر دوره از جشنواره فجر تعدادی از آثار نمایشی حاضر در این رویداد هنری و افراد دخیل در تولید آنها توسط ستاد برگزاری جشنواره به عنوان آثار و عوامل تولید برگزیده به مخاطبان هنرهای نمایشی معرفی شده‌اند. از جمله برگزیدگان هر دوره از جشنواره کارگرادانان منتخب‌ بوده‌اند که آثارشان هربار بنا به دلایلی مورد توجه ستاد جشنواره قرار گرفته است. در مطلب پیش رو به سراغ بخش کارگردانی جشنواره تئاتر فجر می‌رویم و گفتنی‌های مربوط به کارگردانان برگزیده دوره‌های 39 گانه این رویداد هنری را در قالب چهل نکته مرور می‌کنیم.

 

نکته اول: نخستین کاگردان برگزیده جشنواره

کارگردانی یکی از شاخه‌هایی به شمار می‌رود که از همان نخستین جشنواره تئاتر فجر در میان شاخه‌های برگزیده این رویداد هنری وجود داشته است. در نخستین دوره از جشنواره تئاتر فجر در کنار نمایشنامه‌نویسان و بازیگران منتخب بخش مسابقه، کارگردان برگزیده این رویداد هنری نیز از سوی ستاد جشنواره تعیین و معرفی گردید. در این دوره از جشنواره رضا صابری برای نمایش «خانات» عنوان کارگردان برگزیده را به خود اختصاص داد. او که جوانترین کارگردان برگزیده دوره اول بود . امسال در قامت مسن ترین شرکت کننده در دوره چهلم حضور دارد.

 

نکته دوم: دو کارگردان برگزیده در دومین دوره

در بخش مسابقه دومین جشنواره تئاتر فجر دو کارگردان برگزیده توسط ستاد برگزاری جشنواره تعیین گردید و به مخاطبان این رویداد هنری معرفی شد. محمد احمدی برای نمایش «سومین شب» و رضا صابری برای نمایش «مظلوم پنجم» کسانی بودند که به عنوان کارگردان برگزیده جشنواره فجر دوم انتخاب شدند.

 

نکته سوم: کارگردانان خوب‌

در سومین جشنواره تئاتر فجر آثار برگزیده ستاد جشنواره با پیشوند خوب به مخاطبان هنرهای نمایشی معرفی شدند. در این دوره از جشنواره سه کارگردان تئاتر برای رتبه‌های اول تا سوم انتخاب شدند که خوب اول، خوب دوم و خوب سوم نام گرفتند. در جشنواره فجر سوم مصطفی قلندری برای نمایش «آوخ» عنوان کارگردان برگزیده جشنواره را به خود اختصاص داد و لقب خوب اول را دریافت کرد. جایگاه دوم شاخه کارگردانی بخش مسابقه و لقب خوب دوم این شاخه به ابراهیم کریمی برای نمایش «نبرد حطین» رسید و جایگاه سوم این رویداد هنری نیز به محمد احمدی کارگردان نمایش «خلیل، طلایه‌دار درون مرز» تعلق گرفت تا او به عنوان خوب سوم شناخته شود.

 

نکته چهارم: سه کارگردان منتخب

در بخش مسابقه چهارمین جشنواره تئاتر فجر سه کارگردان توسط ستاد جشنواره به عنوان برگزیدگان شاخه کارگردانی این رویداد هنری تعیین شدند. رتبه سوم بهترین کارگردان جشنواره فجر چهارم به یونس آبسالان برای نمایش «از قهوه‌خانه تا بارگاه» رسید و فرج‌الله زاهدی‌راد کارگردان نمایش «صدای زنگ در مه» رتبه دوم  این رویداد هنری در شاخه کارگردانی را به خود اختصاص داد. رتبه نخست این شاخه و عنوان کارگردان برگزیده این دوره از جشنواره نیز به خسرو شکیبایی برای نمایش «بازی‌نامه قانون» تعلق گرفت.

 

نکته پنجم: تنها کارگردان تقدیر شده

در بخش مسابقه پنجمین جشنواره فجر هیچ کارگردانی از سوی ستاد جشنواره به عنوان کارگردان برگزیده تعیین نشد. در این دوره از جشنواره تنها از انوشیروان ارجمند برای کارگردانی نمایش «شگرد آخر» تقدیر به عمل آمد. در واقع جشنواره فجر پنجم کارگردان برگزیده رسمی نداشت و تنها کارگردان تقدیر شده داشت.

 

نکته ششم: تقدیر از شش کارگردان

در بخش مسابقه ششمین جشنواره تئاتر فجر چهار کارگردان از سوی ستاد جشنواره مورد تقدیر قرار گرفتند و نام یک کارگردان به عنوان کارگردان برگزیده اعلام شد. در مجموع مسئولان برگزاری این دوره از جشنواره پنج چهره را به عنوان کارگردان برتر تئاتر به مخاطبان هنرهای نمایشی معرفی کردند. بر اساس تصمیم ستاد جشنواره سلمان فارسی صالح‌زهی برای کارگردانی نمایش «آب، باد، خاک» عنوان کارگردان برگزیده ششمین جشنواره تئاتر فجر را به خود اختصاص داد. در کنار او از سعید سهیلی برای نمایش «شب با شب تا صبح»، علیرضا درویش‌نژاد برای نمایش «نار آغز»، مجید افشاریان برای نمایش «عود بر آتش» و هواس پلوک برای نمایش «داخداران» تقدیر به عمل آمد. در بخش مسابقه کودکان نیز دو کارگردان مورد تقدیر قرار گرفتند و نام هیچ کارگردانی به عنوان فرد برگزیده اعلام نشد. فرزانه رعیت‌زاده کارگردان نمایش «در باد خواهیم شکفت» و خسرو نایبی‌فرد کارگردان نمایش «حسنی» کسانی بودند که در بخش مسابقه کودکان ششمین جشنواره تئاتر فجر مورد تقدیر قرار گرفتند.

 

نکته هفتم: انتخاب چهار کارگردان بدون تعیین فرد برگزیده

بخش مسابقه هفتمین جشنواره تئاتر فجر کارگردان برگزیده نداشت. در این بخش سه کارگردان مختلف جایگاه سوم بهترین کارگردان را به خود اختصاص دادند و یک نفر نیز در جایگاه دوم ایستاد. با این حال هیچ فردی به عنوان کارگردان برگزیده و کسی که رتبه نخست بخش کارگردانی این دوره از جشنواره را کسب کرده باشد، انتخاب نشد. کارگردان نمایش «قوهای وحشی» یعنی احمد سپاسدار فردی بود که در جایگاه دوم بهترین کارگردان جشنواره فجر هفتم ایستاد و جایگاه سوم این بخش به طور مشترک در اختیار محمد احمدی برای کارگردانی نمایش «پرده جدید»، ابوالقاسم جلالی برای کارگردانی نمایش «عصر چهارشنبه» و مجید افشاریان برای کارگردانی نمایش «آرمون» قرار گرفت.

 

نکته هشتم: تقدیر از هشت کارگردان

هشتمین جشنواره تئاتر فجر تنها با حضور هشت اثر نمایشی در بخش جشنواره جشنواره‌ها برگزار شد. به دلیل اندک بودن تعداد شرکت کنندگان این دوره نام هیچ نمایش یا فردی در پایان جشنواره به عنوان برگزیده اعلام نشد. در عوض از تمام کارگردانان حاضر در این رویداد هنری تقدیر به عمل آمد. سهراب مغروری با نمایش «موسی‌ خان و اسب‌های دشت»، اصغر کهن ‌قنبریان با نمایش «گوهر آفرینش»،  اشرف طباطبایی با نمایش «ول»، علی آزادنیا با نمایش «نقل تلخ»، بهمن مرتضوی با نمایش «خوان آخر»، محمدجواد کبودرآهنگی با نمایش «آی کچلا»، محمدعلی پوراسلامی با نمایش «تا فردا» و نورالدین آزاد با نمایش «رازهای وحشی» کارگردانانی بودند که در هشتمین جشنواره تئاتر فجر حضور داشتند و در پایان این رویداد هنری مورد تقدیر قرار گرفتند.

 

نکته نهم: شبیه به دوره قبل

با اینکه تعداد آثار نمایشی حاضر در نهمین جشنواره تئاتر فجر بسیار بیشتر از دوره قبل بود، اما در این دوره از جشنواره نیز نام هیچ کارگردانی به عنوان فرد برگزیده اعلام نشد. در جشنواره فجر نهم تعداد 37 نمایش در چهار بخش ویژه، کودکان، جنبی و جشنواره جشنواره‌ها حضور داشتند. در پایان این دوره از جشنواره تنها از کارگردانان حاضر در بخش جشنواره جشنواره‌ها (که تعداد آنها مانند دوره قبل هشت نفر بود) تقدیر به عمل آمد و هیچ فردی به عنوان کارگردان برگزیده این رویداد هنری تعیین نگردید.

 

نکته دهم: تنها یک کارگردان برگزیده

در بخش مسابقه دهمین جشنواره تئاتر فجر تنها نام یک کارگردان به عنوان فرد برگزیده اعلام شد و هیچ کارگردانی در جایگاه دوم یا سوم نایستاد. علاوه بر آن از هیچ کارگردان دیگری نیز (به صورت رسمی و توسط ستاد جشنواره) در این دوره از جشنواره تقدیر به عمل نیامد. گلاب آدینه برای نمایش «مرگ یزدگرد» تنها کارگردان برگزیده جشنواره فجر دهم بود.

 

نکته یازدهم: پایان کار جشنواره بدون انتخاب برگزیدگان

یازدهمین جشنواره تئاتر فجر به صورت غیر رقابتی برگزار شد. از همین رو در پایان این دوره از جشنواره نام هیچ اثر نمایشی یا فردی به عنوان برگزیده تعیین نگردید و این رویداد هنری بدون اعلام نام برگزیدگان یا برندگان توسط ستاد جشنواره به کار خود پایان داد.

 

نکته دوازدهم: قرار گرفتن چهار نفر در سه جایگاه نخست

در بخش مسابقه دوازدهمین جشنواره تئاتر فجر چهار کارگردان به عنوان کارگردانان برگزیده انتخاب شدند که یکی از آنها در جایگاه نخست قرار گرفت، دو نفر در جایگاه دوم ایستادند و یک نفر نیز جایگاه سوم را به خود اختصاص داد. در این دوره از جشنواره رضا صابری برای نمایش «شنا در آتش» رتبه نخست کارگردانی بخش مسابقه دوازدهمین جشنواره تئاتر فجر را کسب کرد و شهرام میرزایی برای نمایش «سور و سوگ سهراب» و کوروش زارعی برای نمایش «گل و جهله» در جایگاه دوم ایستادند. افزون بر آنها هرمز هدایت که کارگردانی نمایش «چایخانه باغ پریان» را بر عهده داشت رتبه سوم شاخه کارگردانی بخش مسابقه را به خود اختصاص داد. ستاد جشنواره در بخش جشنواره جشنواره‌های دوازدهمین جشنواره تئاتر فجر نیز اقدام به تعیین آثار برگزیده کرد که این انتخاب تنها به بخش‌هایی مانند بخش نمایشنامه‌نویسی، بازیگری، موسیقی و طراحی صحنه محدود ماند و شامل حال بخش کارگردانی نشد.

 

نکته سیزدهم: انتخاب کارگردانان برگزیده در سه بخش

در سیزدهمین جشنواره تئاتر فجر تعیین کارگردانان برگزیده در سه بخش نمایش‌های خیابانی، جشنواره جشنواره‌ها و مسابقه انجام گرفت. در بخش نمایش‌های خیابانی عباس عبدی برای نمایش «حکایت کوزه» عنوان نخست بهترین کارگردان را به خود اختصاص داد و پرویز رضایی برای نمایش «نطق تازه» و شکوفه ماسوری برای نمایش «بادبادک‌ها» به ترتیب در جایگاه دوم و سوم ایستادند. در بخش جشنواره جشنواره‌ها تنها یک نفر عنوان کارگردان برگزیده را کسب کرد که محرم‌علی رزاقی برای نمایش «حلقه سعادت» بود. بخش مسابقه سیزدهمین جشنواره تئاتر فجر نیز مانند بخش خیابانی این رویداد هنری سه کارگردان برگزیده داشت. در این بخش از جشنواره محمدهادی نامورراد برای کارگردانی نمایش «دشت سنگ» رتبه نخست را به خود اختصاص داد و رتبه دوم و سوم به ترتیب در اختیار علی یازرلو برای نمایش «چند و چون به چاه رفتن چوپان» و حمیدرضا افشار برای نمایش «کبودان و اسفندیار» قرار گرفت.

 

نکته چهاردهم: انتخاب سه کارگردان در دو بخش

برگزیدگان شاخه کارگردانی چهاردهمین جشنواره تئاتر فجر در دو بخش مسابقه و نمایش‌های خیابانی تعیین و معرفی شدند. در بخش نمایش‌های خیابانی جشنواره فجر چهاردهم برخلاف دوره قبل تنها نام یک نفر به عنوان کارگردان برگزیده اعلام شد که عباس عبدی برای نمایش «نقل نو» بود. در بخش مسابقه این جشنواره نیز نام هیچ کارگردانی به عنوان بهترین کارگردان اعلام نشد و تنها برگزیدگان رتبه دوم و سوم شاخه کارگردانی تعیین و معرفی شدند. رتبه دوم بهترین کارگردان بخش مسابقه چهاردهمین جشنواره تئاتر فجر به چیستا یثربی برای نمایش «سرخ سوزان» رسید و علی فرحناک برای نمایش «به گل نشستگان» رتبه سوم این بخش را به خود اختصاص داد.

 

نکته پانزدهم: چینش کارگردانان برگزیده و تقدیر شده در دو بخش

در پانزدهمین جشنواره تئاتر فجر نیز مانند دوره قبل برگزیدگان شاخه کارگردانی در دو بخش تعیین و معرفی شدند. در بخش مسابقه این رویداد هنری از یک کارگردان تقدیر به عمل آمد و دو کارگردان دیگر به عنوان افراد برگزیده انتخاب شدند تا در جایگاه دوم و سوم قرار گیرند. در واقع بخش مسابقه جشنواره فجر پانزدهم فاقد فرد برگزیده و کسب کننده مقام نخست در شاخه کارگردانی بود. در این بخش احمد رافعی بروجنی برای نمایش «هی‌جار» در جایگاه دوم بهترین کارگردان ایستاد و علی فرحناک برای کارگردانی نمایش «هزار و دومین شب شهرزاد» جایگاه سوم را به خود اختصاص داد. علاوه بر آنها محسن قصابیان نیز برای کارگردانی نمایش «ببین چه برفی می‌آید» مورد تقدیر قرار گرفت. در بخش نمایش‌های خیابانی این رویداد هنری مانند بخش مسابقه سه نفر به عنوان کارگردان برگزیده معرفی شدند که جایگاه اول و دوم را به خود اختصاص دادند. در واقع بخش خیابانی پانزدهمین جشنواره فجر فاقد جایگاه سوم در شاخه کارگردانی بود. در این بخش احمد طاهون‌چی برای نمایش «خاک‌خورده‌ها» به عنوان کارگردان برگزیده معرفی شد و مقصود قدیری افشار برای نمایش «خیابانی‌ها» و بهرام دوست‌قرین برای نمایش «خورشید زیبا» جایگاه دوم را به طور مشترک از آن خود کردند.

 

نکته شانزدهم: انتخاب بهترین کارگردان در بخش مسابقه

ستاد جشنواره در شانزدهمین جشنواره تئاتر فجر برگزیدگان شاخه کارگردانی را تنها در بخش مسابقه تعیین کرد. در این بخش از جشنواره محمد یعقوبی برای نمایش «زمستان 66» عنوان کارگردان برگزیده را به خود اختصاص داد و محمد رحمانیان برای نمایش «مصاحبه» در جایگاه دوم قرار گرفت. جایگاه سوم بهترین کارگردان بخش مسابقه شانزدهمین جشنواره فجر نیز به زهرا اسماعیلی برای نمایش «بدرود آرش» تعلق گرفت.

 

نکته هفدهم: برگزیدگان کارگردانی در بخش مسابقه و خیابانی

در هفدهمین جشنواره تئاتر فجر ستاد جشنواره مانند دوره‌های چهاردهم و پانزدهم برگزیدگان شاخه کارگردانی را در دو بخش مسابقه و نمایش‌های خیابانی تعیین و اعلام کرد. در بخش مسابقه این جشنواره حمید امجد برای نمایش «نیلوفر آبی» به عنوان کارگردان برگزیده معرفی شد و رتبه دوم این بخش به محمد یعقوبی برای کارگردانی نمایش «رقص کاغذپاره‌ها» رسید. علیرضا نادری نجف آبادی نیز رتبه سوم بهترین کارگردانی این بخش را برای نمایش «دیوار» به خود اختصاص داد. در بخش نمایش‌های خیابانی هفدهمین جشنواره تئاتر فجر مقام نخست بهترین کارگردانی به سوسن رحیمی برای نمایش «مسابقه تعلق» گرفت. برگزیدگان رتبه دوم دو نفر بودند که یکی از آنها یعنی برزو ارجمند برای نمایش «فریاد» در این جایگاه ایستاد و دیگری یعنی حسن سرچاهی برای نمایش «ناوک» این مقام را کسب کرد. علی رضایی کارگردان نمایش «مستاجر» نیز توانست در بخش نمایش‌های خیابانی جشنواره فجر هفدهم به مقام سوم بهترین کارگردانی دست یابد.

 

نکته هجدهم: نامزدهای کارگردان برگزیده بخش تئاتر خیابانی

در هجدهمین جشنواره تئاتر فجر نیز مانند دوره قبل برگزیدگان شاخه کارگردانی در انحصار دو بخش مسابقه و تئاتر خیابانی بود. در بخش مسابقه این دوره از جشنواره چهار کارگردان بدون اولویت و رتبه‌بندی به عنوان کارگردانان برگزیده اعلام شدند. ابراهیم پشت‌کوهی برای نمایش «وقتی ما برگردیم دو پای آویزان مانده است»، کوروش نریمانی برای نمایش «شب‌های آوینیون»، مهرداد رایانی‌مخصوص برای نمایش «خشم و هیاهو» و محمد یعقوبی برای نمایش «پس تا فردا» کسانی بودند که در بخش مسابقه جشنواره فجر هجدهم به عنوان کارگردانان برگزیده معرفی شدند. در بخش تئاتر خیابانی این جشنواره نیز جواد رادمرد کارگردان نمایش «گنج»، مجید امیری کارگردان نمایش «سه ماه تعطیلی»، مهرداد رایانی‌مخصوص کارگردان نمایش «کار کی بهتره»، محمدعلی صادق‌حسنی کارگردان نمایش «دعای آفتاب»، شهرام ‌نوشیر کارگردان نمایش «دل‌خوانی»، افشین سخایی کارگردان نمایش «دستفروش» و فرشید بزرگ‌نیا کارگردان نمایش «وارگه سبز» کارگردانانی بودند که نامزد دریافت عنوان کارگردان برگزیده شدند. با این حال در نهایت انتخابی در این زمینه صورت نگرفت.

 

نکته نوزدهم: برگزیدگان دو بخش همیشگی

در نوزدهمین جشنواره تئاتر فجر برگزیدگان شاخه کارگردانی برای بار دیگر در دو بخش مسابقه و نمایش‌های خیابانی تعیین شدند. در این دوره از جشنواره محمدمحسن علیخانی برای نمایش «سعادت لرزان مردمان تیره‌روز» به عنوان کارگردان برگزیده بخش مسابقه معرفی شد و حسین کیانی برای کارگردانی نمایش «رژیسورها نمی‌میرند» در جایگاه دوم این بخش قرار گرفت. جایگاه سوم این بخش نیز به محمد یعقوبی برای نمایش «یک دقیقه سکوت» و کیومرث مرادی برای نمایش «افسون معبد سوخته» اختصاص یافت. در شاخه کارگردانی بخش نمایش‌های خیابانی شانزدهمین جشنواره تئاتر فجر از چهار کارگردان به نام‌های افشین سخایی برای نمایش «از تولد تا تولد»، مهدی کاموس برای نمایش «مردی از همین حوالی»، فرامرز شاه‌قلعه برای نمایش «هر چی» و حسین وارسته برای نمایش «جگر هندی» تقدیر به عمل آمد. با این حال عنوان کارگردان برگزیده این بخش به مسعود ساکت‌اف برای نمایش «برخورد» تعلق گرفت. در این بخش دو کارگردان به عنوان برگزیدگان مقام دوم انتخاب شدند که شهاب راحله کارگردان نمایش «فاتح خیبر» و علی‌اکبر حلیمی کارگردان نمایش «هفت‌خوان» بودند. مقام سوم بهترین کارگردان بخش نمایش‌های خیابانی نوزدهمین جشنواره تئاتر فجر نیز به لیلا جواهری برای نمایش «گدا به گدا» تعلق گرفت.

 

نکته بیستم: به سبک دوره‌های قبل

در بیستمین جشنواره تئاتر فجر به سبک دوره‌های قبل برگزیدگان شاخه کارگردانی در دو بخش مسابقه و نمایش‌های خیابانی تعیین و به مخاطبان هنرهای نمایشی معرفی شدند. در بخش مسابقه جشنواره فجر بیستم نام ندا هنگامی کارگردان نمایش «اژدهاک» به عنوان کارگردان برگزیده توسط ستاد جشنواره اعلام شد و مجید واحدی‌زاده کارگردان نمایش «سبز سهراب سرخ» و نادر برهانی‌مرند کارگردان نمایش «پاییز» به ترتیب عناوین دوم و سوم این بخش را به خود اختصاص دادند. در این بخش همچنین از امیر ناصری‌نیا کارگردان نمایش «دریایی از شراب» تقدیر به عمل آمد. در بخش نمایش‌های خیابانی بیستمین جشنواره تئاتر فجر حسین ابراهیمی برای نمایش «اتوبوس» به عنوان کارگردان برگزیده معرفی شد و عبدالعلی نیکومنش برای نمایش «سین شین» رتبه سوم این بخش را کسب کرد. رتبه دوم نیز در اختیار خداداد خدام برای کارگردانی نمایش «جنگجوی مصلح» و حمیدرضا میرزایی برای کارگردانی نمایش «آخرین پر» قرار گرفت.     

 

نکته بیست و یکم: تقدیر از هفت کارگردان و انتخاب هفت کارگردان دیگر

در بیست و یکمین جشنواره تئاتر فجر چهارده کارگردان توسط ستاد جشنواره انتخاب شدند که هفت نفر از آنها مورد تقدیر قرار گرفتند و نام هفت تن دیگر به عنوان کارگردانان برگزیده اعلام شد. هر هفت کارگردان تقدیر شده در این دوره از جشنواره در بخش مسابقه حضور داشتند. سوسن پرور کارگردان نمایش «توالت»، پیمان دانشمند کارگردان نمایش «آبی‌ترین آسمان شهر»، ساسان مهرپویان کارگردان نمایش «راز عروسک»، میثم عبدی کارگردان نمایش «کمدی ارتباطات»، عبدالحسین مرتضوی و میترا علوی طلب کارگردانان نمایش «بشر و ملیخا» و سپیده نظری‌پور کارگردان نمایش «الکتر» کسانی بودند که در بخش مسابقه بیست و یکمین جشنواره تئاتر فجر از آنها تقدیر به عمل آمد. در این بخش کیومرث مرادی برای نمایش «خواب در فنجان خالی» در جایگاه نخست بهترین کارگردانی قرار گرفت و شبنم طلوعی برای کارگردانی نمایش «قهوه تلخ» جایگاه دوم را به خود اختصاص داد. جایگاه سوم این بخش نیز به دو کارگردان رسید و نادر برهانی‌مرند برای نمایش «چیستا» و کوروش زارعی برای «زنان مهتابی، مرد افتابی» آن را تصاحب کردند. در بخش نمایش‌های خیابانی بیست و یکمین جشنواره تئاتر فجر مرتضی وکیلیان برای نمایش «قانون زندگی» عنوان کارگردان برگزیده را کسب کرد و علی جامی برای کارگردانی «غمنامه رستم و سهراب» در جایگاه دوم ایستاد. پس از آنها رسول حق‌جو به عنوان کارگردان نمایش «دنیای آب دو» رتبه سوم را به خود اختصاص داد.

 

نکته بیست و دوم: برگزیدن شش کارگردان و تقدیر از یک گروه

در بخش مسابقه بیست و دومین جشنواره تئاتر فجر سه کارگردان به عنوان کارگردانان برگزیده معرفی شدند و در جایگاه اول و دوم و سوم ایستادند. جایگاه نخست این بخش به محمد عاقبتی کارگردان نمایش «می‌بوسمت و اشک» تعلق گرفت؛ جایگاه دوم به خسرو امیری کارگردان نمایش «روی خط خاکستری» اختصاص یافت و جایگاه سوم به نادر برهانی‌مرند کارگردان نمایش «تیغ کهنه» رسید. در بخش نمایش‌های خیابانی بیست و دومین جشنواره تئاتر فجر محمدرضا دیناروند برای نمایش «خار تو پامه» به عنوان کارگردان برگزیده معرفی شد و جمشید عسگری برای کارگردانی نمایش «نمایش خیابانی» و کاظم جهانگیرزاده برای کارگردانی نمایش «تاپدوق» به ترتیب در رتبه دوم و سوم این بخش قرار گرفتند. در کنار آنها از گروه تولید نمایش «صدای زخم یک تبسم» نیز تقدیر به عمل آمد.

 

نکته بیست و سوم: جشنواره‌ای خالی از رقابت

بیست و سومین جشنواره تئاتر فجر به صورت غیر رقابتی برگزار شد. به همین دلیل در پایان جشنواره هیچ‌کدام از آثار نمایشی یا افراد دخیل در تولید آنها به عنوان برگزیده معرفی نشدند و این رویداد هنری بدون تعیین عناوین منتخب پایان یافت.

 

نکته بیست و چهارم: شبیه به دوره قبل

بیست و چهارمین جشنواره تئاتر فجر نیز مانند دوره قبل حالت غیر رقابتی داشت. از همین رو در پایان این دوره از جشنواره ستاد جشنواره اقدام به تعیین و معرفی آثار برگزیده نکرد. با این حال برخی از نهادها و گروه‌های حاضر در جشنواره فجر بیست و چهارم برگزیدگان اختصاصی خود را در پایان این رویداد هنری اعلام نمودند که به این موضوع در مطلب ششم از سلسله مطالب «چهل نکته از چهل سالگی جشنواره تئاتر فجر» اشاره شد. 

 

نکته بیست و پنجم: سومین دوره غیر رقابتی پی در پی        

در بیست و پنجمین جشنواره تئاتر فجر ستاد جشنواره برای سومین دوره پیاپی اقدام به تعیین و اعلام نام آثار برگزیده نکرد. از همین رو در این دوره از جشنواره نیز مانند دو دوره قبل نام هیچ کارگردانی به عنوان فرد برگزیده یا مورد تقدیر قرار گرفته معرفی نشد. در مجموع جشنواره فجر بیست و پنجم حال و هوایی شبیه به دو دوره قبل داشت.

 

نکته بیست و ششم: انتخاب یک فرد برگزیده در هر بخش

در بیست و ششمین جشنواره تئاتر فجر پس از سه دوره وقفه بار دیگر ستاد جشنواره اقدام به معرفی آثار برگزیده کرد. در این دوره از جشنواره انتخاب کارگردانان برگزیده در چهار بخش موجود یعنی تجربه‌های دانشجویی، مسابقه تئاتر بین‌الملل، نمایش‌های رادیویی و نمایش‌های تلویزیونی صورت گرفت. در بخش تجربه‌های دانشجویی عنوان کارگردان برگزیده به عرفان ناظر برای نمایش «خاندان چن چی» تعلق گرفت. در بخش مسابقه تئاتر بین‌الملل یک کارگردان غیر ایرانی به نام پاول ژکوتاک برای نمایش «چه مرد ظالمی» به عنوان کارگردان برگزیده معرفی شد. در بخش نمایش‌های رادیویی نیز جواد پیشگر برای ساخت نمایش رادیویی «نوش جان جناب کنت دراکولا» به عنوان کارگردان برگزیده تعیین گردید. در بخش نمایش‌های تلویزیونی دو انتخاب به عنوان کارگردان برگزیده صورت گرفت که یکی در بخش کارگردانی هنری و دیگری در بخش کارگردانی فنی بود. در شاخه کارگردانی فنی تلویزیونی فرشاد احمدی برای نمایش تلویزیونی «اترارنامه» به عنوان کارگردان برتر انتخاب شد و این عنوان در شاخه کارگردانی هنری تلویزیونی به اصغر خلیلی برای حضور در همین نمایش تعلق گرفت. به طور کل در هر کدام از بخش‌های بیست و چهارمین جشنواره تئاتر فجر تنها یک نفر به عنوان کارگردان برگزیده تعیین و معرفی شد.        

 

نکته بیست و هفتم: انتخاب کارگردانان برگزیده در چهار بخش مختلف

در بیست و هفتمین جشنواره تئاتر فجر برگزیدگان شاخه کارگردانی در چهار بخش تئاتر خیابانی، مسابقه تئاتر بین‌الملل، نمایش‌های رادیویی و نمایش‌های تلویزیونی تعیین و معرفی شدند. در بخش تئاتر خیابانی مسعود محرابی با کارگردانی نمایش «مسیر سبز» در جایگاه نخست ایستاد و محمد بی‌ریا کارگردان نمایش «چشم‌های کاملا خسته» رتبه دوم را کسب کرد. جایگاه سوم این بخش به سه نفر رسید و نگار نادری کارگردان نمایش «میرزا» و امیرحسین شفیعی و فردین نظری کارگردانان نمایش «خاطرات برفی» آن را به دست آوردند. علاوه بر افراد یاد شده جایزه ویژه بخش تئاتر خیابانی جشنواره فجر بیست و هفتم به رسول حق‌شناس برای کارگردانی نمایش «آهی سفید» و حامد زارعیان برای کارگردانی نمایش «گل یا فرشته یا پوچ» رسید. در بخش مسابقه تئاتر بین‌الملل بیست و هفتمین جشنواره تئاتر فجر نیز مانند دوره قبل عنوان کارگردان برگزیده به یک کارگردان غیر ایرانی به نام توماس شوایگن برای نمایش «قصر» تعلق گرفت. در بخش نمایش‌های رادیویی بیست و هفتمین جشنواره تئاتر فجر مجید حمزه برای کارگردانی دو نمایش رادیویی «شاخه گلی از آسمان» و «یک دکه خاطره» عنوان کارگردان برگزیده را دریافت کرد و در بخش نمایش‌های تلویزیونی مانند دوره قبل این عنوان به دو فرد در قالب کارگردان فنی و کارگردان هنری رسید. علی‌اصغر شادروان برای نمایش تلویزیونی «شیر و باد» عنوان بهترین کارگردان هنری تلویزیونی بیست و هفتمین جشنواره تئاتر فجر را دریافت کرد و جایزه بهترین کارگردان (فنی) تلویزیونی این رویداد هنری به مسعود فروتن برای کارگردانی دو نمایش تلویزیونی «ملودی شهر بارانی» و «شیر و باد» رسید.

 

نکته بیست و هشتم: تعیین کارگردانان برگزیده به روال سابق

در بیست و هشتمین جشنواره تئاتر فجر مانند دوره قبل برگزیدگان شاخه کارگردانی در چهار بخش تئاتر خیابانی، مسابقه تئاتر بین‌الملل، نمایش‌های رادیویی و نمایش‌های تلویزیونی تعیین و اعلام شدند. در بخش تئاتر خیابانی نرگس خاک‌کار برای نمایش «اعترافات یک مستاجر» به عنوان کارگردان برگزیده معرفی شد و از جمشید عسگری برای کارگردانی نمایش «غنی» و سامان خلیلیان برای کارگردانی نمایش «شما چی می‌گید» تقدیر به عمل آمد. در بخش مسابقه تئاتر بین‌الملل نیز نیما دهقان برای نمایش «خنکای ختم خاطره» به عنوان کارگردان برگزیده معرفی گردید. در بخش نمایش‌های رادیویی علی عمرانی برای دو نمایش «پلکان» و «روز واقعه» به عنوان کارگردان برگزیده معرفی شد. همچنین در بخش نمایش‌های تلویزیونی مسعود فروتن برای نمایش «دل سگ» به عنوان کارگردان (فنی) برگزیده تعیین گردید و این عنوان درشاخه کارگردان هنری این بخش به مهرداد رایانی‌ مخصوص برای کارگردانی نمایش «سکوت» رسید.

 

نکته بیست و نهم: گزینش کارگردانان برگزیده در دو بخش

در بیست و نهمین جشنواره تئاتر فجر کارگردانان برگزیده تنها از دل دو بخش تئاتر خیابانی و مسابقه تئاتر بین‌الملل تعیین شدند. در بخش تئاتر خیابانی ضمن تقدیر از اصغر گروسی برای کارگردانی نمایش «سالواتوره» عنوان کارگردان برگزیده این دوره از جشنواره به امیرحسین شفیعی برای نمایش «نقطه سر خط» تعلق گرفت. در بخش مسابقه تئاتر بین‌الملل نیز یک کارگردان غیر ایرانی به نام کلودیا سوراس برای دو نمایش «ل–و» و «²(A+B)» به عنوان کارگردان برگزیده معرفی شد.

 

نکته سی‌ام: کارگردانان برگزیده در جشن سی سالگی جشنواره 

کارگردانان برگزیده جشن سی سالگی جشنواره تئاتر فجر در سه بخش تئاتر ایران، تئاتر خیابان و مسابقه تئاتر بین‌الملل تعیین و معرفی شدند. در بخش تئاتر ایران عنوان کارگردان برگزیده جشنواره فجر سی به سمانه زندی‌نژاد برای نمایش «به مراسم مرگ داداش خوش آمدید» تعلق گرفت و از حسین پاکدل برای کارگردانی نمایش «عشق و عالیجناب» و آرش دادگر برای کارگردانی نمایش «بازگشت افتخار آمیز مردان جنگ» تقدیر به عمل آمد. در بخش تئاتر خیابانی این دوره از جشنواره مژگان معقولی توانست برای کارگردانی نمایش «سرای من» عنوان کارگردان برگزیده را کسب کند. در این بخش همچنین میثم سرآبادانی برای کارگردانی نمایش «تولد» مورد تقدیر قرار گرفت. در بخش مسابقه تئاتر بین‌الملل جشن سی سالگی جشنواره فجر نیز آتیلا پسیانی برای کارگردانی نمایش «ریچاردسوم» به عنوان کارگردان برگزیده تعیین گردید.

 

نکته سی و یکم: پنج بخش برای انتخاب کارگردانان برگزیده

در سی و یکمین جشنواره تئاتر فجر تعداد بخش‌هایی که انتخاب کارگردانان برگزیده در آنها انجام گرفت نسبت به دوره قبل افزایش یافت و به شش بخش رسید. بخش تئاتر ایران، تئاتر خیابانی، مسابقه تئاتر بین‌الملل، تئاتر مناطق، تجربه‌های نو و نگاه تازه و رادیو تئاتر از جمله بخش‌های این دوره از جشنواره بودند که کارگردانان برگزیده از دل آنها انتخاب شدند. در بخش تئاتر ایران سیما تیرانداز برای کارگردانی نمایش «مرد مقابل» به عنوان کارگردان برگزیده معرفی شد و محمد مساوات برای کارگردانی نمایش «بازیخانه قیاس‌الدین مع‌الفارق» و فریدون ولایی برای کارگردانی نمایش «سایه‌ها و باد» مورد تقدیر قرار گرفتند. در بخش تئاتر خیابانی علی‌محمد رادمنش برای نمایش «چه‌پی و چوپاپ» عنوان کارگردن برگزیده را به دست آورد و از حیدر رضایی برای کارگردانی نمایش «هفت خوان از تولید به مصرف» تقدیر به عمل آمد. در بخش مسابقه تئاتر بین‌الملل عنوان کارگردان برگزیده به علی‌اصغر دشتی و نیکلاس هلبلینگ برای نمایش «تل ضحاک» رسید. عامر مسافر نیز برای نمایش «پروانگی» عنوان کارگردان برگزیده بخش تئاتر مناطق، تجربه‌های نو و نگاه تازه را کسب کرد. در این بخش از جشنواره همچنین علی حیدری برای کارگردانی نمایش «خانه شیشه‌ای» و میلاد نیک‌آبادی برای کارگردانی نمایش «رابینسون کروزوئه» مورد تقدیر قرار گرفتند. در بخش رادیو تئاتر نیز عنوان کارگردان برگزیده به مینو جبارزاده برای نمایش «همه دزدها که دزد نیستند» تعلق گرفت.

 

نکته سی و دوم: ادامه روند گزینش کارگردانان برگزیده در پنج بخش

در سی و دومین جشنواره تئاتر فجر کارگردانان برگزیده بار دیگر در پنج بخش مختلف تعیین و معرفی شدند. البته با وجود ثابت ماندن تعداد بخش‌ها نام برخی از آنها نسبت به دوره قبل متفاوت بود. در این دوره از جشنواره نام برگزیدگان در بخش‌های مرور تئاتر ایران، تازه‌های تئاتر ایران، تئاتر خیابانی، مسابقه تئاتر بین‌الملل و رادیو تئاتر اعلام شد. در بخش مرور تئاتر ایران مجتبی رستمی‌فر برای کارگردانی نمایش «پرسه در لابه‌لای فریم‌های به‌ هم چسبیده تایملاین» به عنوان کارگردان برگزیده تعیین گردید و از جلیل امیری برای کارگردانی نمایش «رد پروانه‌ای از آن سر دنیا» و رضا کرمی‌زاده برای کارگردانی نمایش «یک هفته راه رفتن در بهشت» تقدیر به عمل آمد. در بخش تازه‌های تئاتر ایران محسن حسن‌زاده برای نمایش «فرجام سفر طولانی طوبا» به عنوان کارگردان برگزیده معرفی شد و شهرام کرمی کارگردان نمایش «مدریک» و محمد مساوات کارگردان نمایش «قصه ظهر جمعه» مورد تقدیر قرار گرفتند. سعید خیراللهی نیز برای کارگردانی نمایش «پرده‌خوانی شیرین و فرهاد مدل 92» عنوان کارگردان برگزیده بخش تئاتر خیابانی سی و دومین جشنواره تئاتر فجر را دریافت کرد. در این بخش از جشنواره علی‌محمد رادمنش برای کارگردانی نمایش خیابانی «چوپان‌ها» مورد تقدیر قرار گرفت. در بخش مسابقه تئاتر بین‌الملل سی و دومین جشنواره تئاتر فجر عنوان کارگردان برگزیده به آرش دادگر برای نمایش «هملت» رسید. در بخش رادیو تئاتر این دوره از جشنواره نیز ضمن تقدیر از پیمان قریب‌پناه برای کارگردانی نمایش «عکس اتفاق عزیز» رضا بهاروند برای نمایش «جن بچه در حجله عریان» به عنوان کارگردان برگزیده معرفی شد.

 

نکته سی و سوم: مرور تئاتر ایران و تعیین برگزیدگان

در سی و سومین جشنواره تئاتر فجر کارگردانان برگزیده در چهار بخش مسابقه مرور تئاتر ایران، تازه‌های تئاتر ایران و مسابقه تئاتر بین‌الملل تعیین و معرفی شدند. به این ترتیب تعداد بخش‌های قابل گزینش یک مورد نسبت به دوره قبل کاهش یافت. در بخش مسابقه مرور تئاتر ایران از علی شفیعی کارگردان نمایش «کسی دست به عصا توی شکمم راه می‌رود» و احسان ملکی کارگردان نمایش «هزار شلاق» تقدیر به عمل آمد و عنوان کارگردان برگزیده به هادی حجازی‌فر برای نمایش «ملاقات بانوی سالخورده» تعلق گرفت. در بخش تازه‌های تئاتر ایران خیرالله تقیانی‌پور برای نمایش «بوقلمون» به عنوان کارگردان برگزیده معرفی شد و سروش طاهری برای کارگردانی نمایش «مروارید» و شهاب‌الدین حسین‌پور برای کارگردانی نمایش «یک زندگی بهتر» مورد تقدیر قرار گرفتند. در بخش نمایش‌های خیابانی این دوره از جشنواره نیز ضمن تقدیر از مصطفی کولیوندی برای کارگردانی نمایش «از ۵۹ تا چند» نام مهدی حبیبی برای نمایش «نبش کوچه بن‌بست» به عنوان کارگردان برگزیده اعلام گردید. همچنین در بخش مسابقه تئاتر بین‌الملل سی و سومین جشنواره تئاتر فجر عنوان کارگردان برگزیده به محمد مساوات برای نمایش «خانه واده» رسید.

 

نکته سی و چهارم: سه کارگردان برگزیده در سه بخش

در سی و چهارمین جشنواره تئاتر فجر تعداد بخش‌هایی که کارگردانان برگزیده در آن تعیین ‌گردیدند نسبت به دوره قبل یک مورد کاهش یافت و به سه بخش رسید. در این دوره از جشنواره کارگردانان برگزیده در بخش‌های تئاتر ایران، تئاتر خیابانی و مسابقه تئاتر بین‌الملل تعیین و اعلام شدند. در بخش تئاتر ایران شهاب‌الدین حسین‌پور برای کارگردانی نمایش «طپانچه خانم» به عنوان کارگردان برگزیده معرفی شد و جواد نوری برای کارگردانی نمایش «دو روی روایت نادری» و حمیدرضا نعیمی برای کارگردانی نمایش «ترور» مورد تقدیر قرار گرفتند. امیرحسین شفیعی نیز برای نمایش «کسی فشنگ‌ها را نمی‌شمارد» در جایگاه کارگردان برگزیده بخش تئاتر خیابانی جشنواره فجر سی و چهارم قرار گرفت. در این بخش همچنین از محسن اردشیر برای کارگردانی نمایش «خوشه برنج» تقدیر به عمل آمد. در بخش مسابقه تئاتر بین‌الملل ایمان افشاریان برای کارگردانی نمایش «جنایت و مکافات» عنوان کارگردان برگزیده را به خود اختصاص داد.

 

نکته سی و پنجم: منتخبان پنج بخش

در سی و پنجمین جشنواره تئاتر فجر تعداد بخش‌هایی که امر تعیین کارگردانان برگزیده در آن صورت گرفت، نسبت به دوره قبل افزایش یافت و به پنج بخش رسید. کارگردانان برگزیده این دوره از جشنواره در پنج بخش مرور تئاتر ایران، مسابقه تئاتر جوان، مسابقه تئاتر محیطی، تئاتر خیابانی و مسابقه تئاتر بین‌الملل انتخاب شدند. در بخش مرور تئاتر ایران هیچ کارگردانی موفق به کسب عنوان برگزیده نشد و تنها از امین ابراهیمی برای کارگردانی نمایش «زمستان بود» و پیام لاریان برای کارگردانی نمایش «پرسه‌های موازی» تقدیر به عمل آمد. با این حال بخش مسابقه تئاتر جوان کارگردان برگزیده داشت و افشین زمانی برای کارگردانی نمایش «خاطرات هنرپیشه نقش دوم» این عنوان را به خود اختصاص داد. در این بخش از جشنواره همچنین شکوفه طاهری برای کارگردانی نمایش «کابوس شب نیمه تابستان» مورد تقدیر قرار گرفت. سعید بهنام خانیکی، نسیم ریاضی و شیرین فرشباف نیز برای کارگردانی نمایش «برگرد مرا ببین» توانستند در بخش مسابقه تئاتر محیطی این دوره از جشنواره به عنوان کارگردان برگزیده شناخته شوند. این عنوان در بخش تئاتر خیابانی به مسعود براهیمی برای کارگردانی نمایش «زیرزمین» رسید. علاوه بر آن در این بخش از جشنواره محمدهادی عطایی برای کارگردانی نمایش «چهار طبقه» مورد تقدیر قرار گرفت. در بخش مسابقه تئاتر بین‌الملل سی و پنجمین جشنواره تئاتر فجر ضمن تقدیر از عامر مسافر آستانه برای کارگردانی نمایش «صور اسرافیل» جرزی زون برای کارگردانی نمایش «همسرایی یتیمان» به عنوان کارگردان برگزیده معرفی شد. به این ترتیب در جشنواره فجر سی و پنجم نیز مانند تعدادی از دوره‌های قبل یک کارگردان غیر ایرانی به عنوان کارگردان برگزیده بخش مسابقه تئاتر بین‌الملل انتخاب شد.

 

نکته سی و ششم: برگزیدگان دو بخش مسابقه تئاتر ایران

ستاد برگزاری جشنواره بخش مسابقه تئاتر ایران در سی و ششمین جشنواره تئاتر فجر را به دو بخش الف و ب تقسیم کرد. به این ترتیب در پایان جشنواره در هر کدام از این دو بخش گزینه‌های متفاوتی به عنوان آثار برگزیده تعیین و اعلام گردید. در بخش الف مسابقه تئاتر ایران پیام لاریان برای نمایش «و چند داستان دیگر» به عنوان کارگردان برگزیده معرفی شد و از سیامک احصایی برای کارگردانی نمایش «آکواریوم» و آرش عباسی برای کارگردانی نمایش «آنا کارنینا» تقدیر به عمل آمد. عنوان کارگردان برگزیده در بخش ب مسابقه تئاتر ایران نیز به کارگردان نمایش «شلتر» یعنی امین میری تعلق گرفت. افزون بر آن در بخش ب محمد نیازی برای کارگردانی نمایش «پیانیستولوژی» مورد تقدیر قرار گرفت. همچنین عنوان بهترین کارگردان در بخش تئاتر خیابانی این جشنواره به پژمان شاهوردی برای نمایش «تولیدی لیلی و مجنون» اهدا شد. بخش مسابقه تئاتر بین‌الملل یکی دیگر از بخش‌های سی و ششمین جشنواره تئاتر فجر بود که در آن کارگردان برگزیده تعیین گردید. در این بخش از جشنواره اشکان خلیل‌نژاد برای کارگردانی نمایش «پسران تاریخ» این عنوان را به خود اختصاص داد.  

 

نکته سی و هفتم: تقسیم مجدد مسابقه تئاتر ایران به دو بخش

در سی و هفتمین جشنواره تئاتر فجر مانند دوره قبل بخش مسابقه تئاتر ایران به دو بخش جداگانه با عناوین بخش یک و بخش دو تقسیم شد. بنابراین در پایان این دوره از جشنواره نیز مانند دوره قبل هر کدام از بخش‌های مذکور برگزیدگان مختص به خود را داشتند. در بخش یک مسابقه تئاتر ایران مهرداد مصطفوی برای نمایش «فیل در تاریکی» به عنوان کارگردان برگزیده معرفی شد. در همین بخش سعدی محمدی عبد برای کارگردانی نمایش «مقدس» کارگردان برتر نام گرفت و از او تقدیر به عمل آمد. در بخش دو تئاتر ایران نام رضا صابری برای نمایش «دریاچه قو» به عنوان کارگردان برگزیده اعلام شد و محمدرضا درند و سعید زندی برای کارگردانی نمایش «پروانه الجزایری» مورد تقدیر قرار گرفتند. بخش مسابقه تئاتر بین‌الملل یکی دیگر از بخش‌های سی و هفتمین جشنواره تئاتر فجر بود که عنوان کارگردان برگزیده آن به علی‌اصغر دشتی برای نمایش «نامبرده» تعلق گرفت. پژمان شاهوردی نیز برای نمایش «این کجا و آن کجا» در بخش مسابقه تئاتر خیابانی به عنوان کارگردان برگزیده انتخاب شد. در همین بخش از جشنواره فجر سی و هفتم کارگردان نمایش «نامیرا» یعنی امیرحسین شفیعی مورد تقدیر قرار گرفت.

 

نکته سی و هشتم: انتخاب برگزیدگان در سه بخش

در بخش مسابقه رادیو تئاتر سی و هشتمین جشنواره تئاتر فجر حمیدرضا سلحشور از بیرجند برای کارگردانی نمایش رادیویی «گروهبان» مورد تقدیر قرار گرفت و لوح تقدیر دریافت کرد. داریوش شهبازی از تهران نیز برای کارگردانی نمایش رادیویی «کسوف» به عنوان کارگردان برگزیده این بخش معرفی شد و به او دیپلم افتخار و جایزه نقدی اهدا گردید. در بخش مسابقه نمایش‌های خیابانی سی و هشتمین جشنواره تئاتر فجر سمیه مهری کارگردان نمایش «سیرک» به عنوان کارگردان برگزیده انتخاب شد و در کنار جایزه نقدی این بخش دیپلم افتخار و تندیس جشنواره را دریافت کرد. یکی دیگر از بخش‌های این جشنواره که در آن کارگردان برگزیده معرفی شد بخش مسابقه نمایش‌های صحنه‌ای بود. در این بخش از جشنواره فجر سی و هشتم رضا بهاروند از تهران برای کارگردانی نمایش «شاه ماهی» و مجتبی رستمی‌فر از اهواز برای کارگردانی نمایش «همه فرزندان مکبث» مورد تقدیر قرار گرفتند و به آنها لوح تقدیر و جایزه نقدی اهدا شد. سید محمد مساوات از تهران نیز برای کارگردانی نمایش «بیگانه در خانه» موفق به دریافت عنوان کارگردان برگزیده این بخش شد و به او علاوه بر جایزه نقدی دیپلم افتخار و تندیس جشنواره اهدا گردید.  

 

نکته سی و نهم: افزایش تعداد برگزیدگان نسبت به دوره قبل

سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر به دلیل شیوع ویروس کرونا به صورت نیمه حضوری و نیمه مجازی برگزار شد. با این حال این موضوع نوع تعیین آثار برگزیده را تحت تاثیر قرار نداد؛ تا جایی که تعداد کارگردانان برگزیده این دوره از جشنواره نه تنها نسبت به دوره قبل کاهش نیافت که با افزایش همراه گردید. در جشنواره فجر سی و نهم تعداد کارگردانان منتخب (افراد تقدیر شده و برگزیده) 13 نفر بود. در بخش مسابقه گزارش صحنه‌ای دیپلم افتخار و جایزه نقدی کارگردانی فنی برگزیده به رضا دادویی برای کارگردانی نمایش «به مناسبت ورود اشکان» تعلق گرفت و تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی کارگردانی تلویزیونی برگزیده به شهرام گیل آبادی برای کارگردانی تئاتر تلویزیونی «آینه یک روز زنده است» اهدا شد. در بخش مسابقه رادیو تئاتر لوح تقدیر و جایزه نقدی رتبه برتر کارگردانی به مصطفی کولیوندی برای کارگردانی نمایش رادیویی «چریکه» تعلق گرفت و تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی کارگردان برگزیده به علی بهرامی برای کارگردانی نمایش رادیویی «سین جیم» اختصاص یافت. در بخش مسابقه تله تئاتر تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی کارگردان هنری برگزیده به السا فیروز آذر برای کارگردانی هنری تئاتر تلویزیونی «هزار و یک تو» اهدا شد. در بخش مسابقه تئاتر خیابانی سرباز انقلاب جشنواره فجر بیست و نهم نیز لوح تقدیر و جایزه نقدی رتبه برتر کارگردانی به طور مشترک به سیدمهرداد کاووسی و مجتبی خلیلی برای کارگردانی نمایش «زندگی با طعم باوت» تعلق گرفت. در همین بخش تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی کارگردان برگزیده به سعید بادینی برای کارگردانی نمایش «ژنرال» رسید. در بخش مسابقه تئاتر خیابانی لوح تقدیر و جایزه نقدی رتبه برتر کارگردانی به سمیه مهری برای کارگردانی نمایش «مضحکه در مضحکه» اهدا شد. در همین بخش تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی کارگردان برگزیده به مهدی ضیائیان برای کارگردانی نمایش «نبرد بام» اهدا گردید. در بخش مسابقه دیگرگونه‌های اجرایی بیست و نهمین جشنواره تئاتر فجر تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی مربوط به طراحی، اجرا و کارگردانی برگزیده به مهیار جوادیها برای نمایش «تناسخ» رسید و تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و جایزه نقدی رتبه برگزیده نیز به پویان محمودی برای نمایش «15 ثانیه» اختصاص یافت. در بخش مسابقه نمایش‌های صحنه‌ای لوح تقدیر و جایزه نقدی رتبه برتر کارگردانی به اوشان محمودی برای کارگردانی نمایش «پینوکیو» اهدا شد و دیپلم افتخار و جایزه نقدی کارگردان برگزیده به نیما ایمان‌زاده برای کارگردانی نمایش «باب بارا» رسید.

 

نکته چهلم: انتظار برای برگزاری جشنواره‌ای پررونق‌تر از دوره قبل

چهلمین جشنواره تئاتر فجر تقریبا تا دو هفته دیگر آغاز خواهد شد. در لحظه نگارش این متن هنوز فهرست آثار نمایشی راه یافته به این دوره از جشنواره نهایی و قطعی نشده است. با این حال تا امروز حضور 64 نمایش صحنه‌ای از استان‌های مختلف ایران، 28 نمایش خیابانی (20 اثر در بخش رقابتی و 8 اثر در بخش غیر رقابتی) و 12 نمایش رادیویی در این دوره از جشنواره مسجل به نظر می‌رسد. بر این اساس می‌توان انتظار داشت که در پایان چهلمین جشنواره تئاتر فجر کارگردانان مختلفی به عنوان افراد برگزیده یا تقدیر شده معرفی گردند. با وجود رونق بیشتر بخش بین‌الملل این دوره از جشنواره (که به صورت غیر رقابتی برگزار می‌شود) نسبت به دوره قبل این احتمال وجود دارد که در مجموع جشنواره فجر چهلم حرارت بیشتری نسبت به جشنواره سی و نهم داشته باشد. باید منتظر ماند و دید که این احتمال تا چه اندازه به حقیقت خواهد پیوست و در نهایت چه تعداد از کارگردانان حاضر در چهلمین جشنواره تئاتر فجر در چند بخش از این رویداد هنری موفق به دریافت رتبه‌های برگزیده خواهند شد.

 

در مطالب بعدی ایران تئاتر به نکات مهم دیگری در رابطه با دوره‌های پیشین جشنواره تئاتر فجر اشاره خواهد شد.

 

منابع:
کتاب تاریخچه جشنواره بین المللی تئاتر فجر. پژوهش و نگارش تقی اکبرزاده. تهران: انتشارات نمایش، 1399
آرشیو ادوار سایت جامع جشنواره بین المللی تئاتر فجر
سایت ایران تئاتر




مطالب مرتبط

گفت‌و‌‌‌‌گو با کارگردان راه‌یافته به جشنواره فجر 42

یوسف دادجو: «هزار و320»؛ داستان عشق به وطن را روایت می‌کند
گفت‌و‌‌‌‌گو با کارگردان راه‌یافته به جشنواره فجر 42

یوسف دادجو: «هزار و320»؛ داستان عشق به وطن را روایت می‌کند

یوسف دادجو، کارگردان نمایش «هزار و320»، که در بخش مسابقه تئاتر ایران چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر روی صحنه رفت، این اثر نمایشی را روایت عشق به وطن، شجاعت و جانفشانی ابوالفضل مجرد فراقی و همرزمانش در مقابل قشون روس دانست.

|

گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش غیررقابتی جشنواره تئاتر فجر

ناصر علاقبندان: «نشخوار»، روایتی متفاوت از جنگ جهانی آخرین است
گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش غیررقابتی جشنواره تئاتر فجر

ناصر علاقبندان: «نشخوار»، روایتی متفاوت از جنگ جهانی آخرین است

ناصر علاقبندان کارگردان نمایش «نشخوار» می‌گوید این نمایش نگرشی فلسفی به سبک زندگی امروز جامعه جهانی دارد و به نوعی هشدار به این شیوه زندگی می‌دهد.

|

کارگردان حاضر در بخش تازه‌های تئاتر جشنواره گفت

کیانوش احمدی: امیدوارم نگاه عادلانه جشنواره در انتخاب و داوری آثار ادامه‌دار باشد 
کارگردان حاضر در بخش تازه‌های تئاتر جشنواره گفت

کیانوش احمدی: امیدوارم نگاه عادلانه جشنواره در انتخاب و داوری آثار ادامه‌دار باشد 

کیانوش احمدی، کارگردان حاضر در بخش تازه‌های تئاتر بر رویکرد عادلانه چهل‌ویکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در انتخاب آثار و داوری آن‌ها تاکید کرد. 

|

کارگردان حاضر در بخش تازه‌های تئاتر جشنواره گفت

کیانوش احمدی: امیدوارم نگاه عادلانه جشنواره در انتخاب و داوری آثار ادامه‌دار باشد 
کارگردان حاضر در بخش تازه‌های تئاتر جشنواره گفت

کیانوش احمدی: امیدوارم نگاه عادلانه جشنواره در انتخاب و داوری آثار ادامه‌دار باشد 

کیانوش احمدی، کارگردان حاضر در بخش تازه‌های تئاتر بر رویکرد عادلانه چهل‌ویکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در انتخاب آثار و داوری آن‌ها تاکید کرد. 

|

گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش فراگیر جشنواره تئاتر فجر

«خودپرواز» و طرح موضوع عدم مناسب‌­سازی خودپرداز بانکی برای نابینایان
گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش فراگیر جشنواره تئاتر فجر

«خودپرواز» و طرح موضوع عدم مناسب‌­سازی خودپرداز بانکی برای نابینایان

کارگردان نمایش «خودپرواز» قشر توان‌خواه جامعه را که شامل نابینایان نیز می‌­شود، دارای مشکلات فراوانی دانست و معتقد است این مشکلات باعث می­‌شود تا برخی از این عزیزان به جای مشارکت در فعالیت‌­های اجتماعی، به انزوا کشیده شوند. او موضوع عدم مناسب­‌سازی بانکی و خودپرداز ...

|

گفت‌و‌گو با داور بخش دانشجویی چهل‌ودومین جشنواره تئاتر فجر

بهرام جلالی‌پور: ضعف امروز تئاتر ما، نمایشنامه است
گفت‌و‌گو با داور بخش دانشجویی چهل‌ودومین جشنواره تئاتر فجر

بهرام جلالی‌پور: ضعف امروز تئاتر ما، نمایشنامه است

بهرام جلالی‌پور، داور بخش دانشجویی چهل‌ودومین جشنواره تئاتر فجر، با بیان اینکه ضعف امروز تئاتر ما، نمایشنامه است و باید نمایشنامه نویسی به یک شغل خودکفا با درآمد مکفی تبدیل شود تا نمایشنامه نویس تمام وقت خود را به خلق آثار جدید اختصاص دهد، گفت برگزیدگان این جشنواره جزو ...

|

دهمین جلسه نقد آثار بخش صحنه‌ای جشنواره تئاتر فجر برگزار شد

فریادی از سیاهی، فضای اکسپرسیون و شرافت محتوایی
دهمین جلسه نقد آثار بخش صحنه‌ای جشنواره تئاتر فجر برگزار شد

فریادی از سیاهی، فضای اکسپرسیون و شرافت محتوایی

جلسه دهم نقد آثار صحنه‌ای چهل‌و‌دومین جشنواره تئاتر فجر، یازدهم بهمن با حضور منتقدان، هنرمندان و علاقه‌مندان برگزار شد و مطابق روال این نشست‌ها، سه نمایش مورد تحلیل قرار گرفتند.

|

گفت‌وگو با کارگردان نمایش خیابانی حاضر در جشنواره تئاتر فجر

سوران حسینی: مشارکت مخاطب در «نقطه سر خط» پررنگ شده است
گفت‌وگو با کارگردان نمایش خیابانی حاضر در جشنواره تئاتر فجر

سوران حسینی: مشارکت مخاطب در «نقطه سر خط» پررنگ شده است

سوران حسینی، کارگردان حاضر در جشنواره تئاتر فجر با اشاره به اینکه در تئاتر خیابانی، تکرارها زیاد شده است و این تکرار، مخاطب را از پذیرش تغییرات بازمی‌دارد، می‌گوید در «نقطه سر خط» تلاش کردیم با استفاده از شیوه‌های نوین، کاری تازه و درخور مخاطب ارائه دهیم.

|

نهمین جلسه نقد آثار بخش صحنه‌ای جشنواره تئاتر فجر برگزار شد

خشونت‌های اجتماعی، امتیازات اجرایی خوب و تنهایی انسان
نهمین جلسه نقد آثار بخش صحنه‌ای جشنواره تئاتر فجر برگزار شد

خشونت‌های اجتماعی، امتیازات اجرایی خوب و تنهایی انسان

جلسه نهم نقد و بررسی آثار صحنه‌ای چهل و دومین جشنواره تئاتر فجر، دهم بهمن با حضور منتقدان، هنرمندان و علاقه‌مندان برگزار شد و مطابق معمول این نشست‌ها، سه نمایش مورد تحلیل قرار گرفتند.

|

نظرات کاربران