ساختار متفاوت سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر نسبت به گذشته

سی و هشتمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر امسال که از ۱۲ تا ۲۲ بهمن برگزار می‌شود شامل ۸ بخش خواهد بود. این جشنواره در بخش‌های مسابقه تئاتر ایران (صحنه‌ای)، نمایش خیابانی، دیگرگونه‌های اجرایی، رادیوتئاتر، نمایشنامه‌نویسی همچنین نمایشگاه و مسابقه (پوستر، عکس و اقلام تبلیغاتی) پذیرای آثار هنرمندان سراسر کشور است.
از وجوه تمایز جشنواره امسال نسبت به دوره‌های پیشین، توجه ویژه به اقلام تبلیغاتی در تئاتر به عنوان یک بخش مستقل است که با اقبال نسبتا خوبی روبرو شده است و گامی مهم در جهت بهبود و وضع این حوزه در تئاتر کشور به شمار می‌آید.
جشنواره فجر امسال همچنین با برگزاری کارگاه‌های کاربردی بین‌المللی نگاهی هم به حوزه آموزش تئاتر ایران دارد، اما این حوزه بین‌الملل جشنواره سی و هشتم فقط محدود به این برنامه‌ها نمی‌شود و امسال شاهد برپایی بخش تئاتر ملل هستیم که چند گروه معتبر خارجی میزبانی می‌کند و در کنار آن پنجمین بازار بین‌المللی هنر‌های نمایشی ایران هم با حضور مدیران جشنواره‌ها و شرکت‌های معتبر جهانی با هدف بهبود وضع رویکرد جهانی تئاتر ایران برگزار خواهد شد.
بنابر اعلام دبیر سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، این جشنواره نسبت به گذشته ساختار متفاوتی دارد.
نادر برهانی مرند به برپایی چند جلسه آسیب شناسی جشنواره بین المللی تئاتر فجر و بررسی رقابتی بودن یا نبودن جشنواره اشاره می‌کند و اذعان می‌دارد که ساختار جشنواره تئاتر فجر در این دوره متفاوت است، هرچند در ادامه منطقی دوره‌های پیشین است.
مدیرکل هنر‌های نمایشی هم جشنواره تئاتر فجر را همراه با استقبال بسیار خوب گروه‌های نمایشی می‌داند که به عنوان رویدادی مهم و اثرگذار در میان خانواده تئاتر ایران و در عرصه بین المللی به شمار می‌رود.
بنا بر گفته وی امسال جشنواره تئاتر بر کیفیت تمرکز دارد و تعداد اجرا‌ها مورد توجه نیست و تلاش شده این رویکرد در بخش بین‌الملل نیز حفظ شود.
تمایل به حضور در رقابت، واقعیتی انکارناشدنی در تئاتر ایران است که البته محاسن و معایب وجود رقابت و تمایل هنرمندان به حضور در آن گفتنی بسیار دارد، اما در چند سال اخیر تغییرات درخور توجهی در نظام پذیرش آثار جشنواره اتفاق افتاده و جشنواره اساسا پذیرای آثار اجرا شده در طی یک سال بوده و این بدان معنی است که آثار ابتدا در معرض تماشا و قضاوت مخاطبان قرار می‌گیرد و اجرا در جشنواره برای اغلب این آثار، آخرین اجرا بعد از مجموعه‌ای از اجرا‌ها در طول سال است.
باید اذعان داشت درخشش برخی آثار در رقابت‌های جشنواره به اجرا‌های مجدد و موفق‌تر آن‌ها نیز منجر شده و اگر در سال‌های پیش، جشنواره میزبان اولین اجرای اکثر نمایش‌ها بود، در سال‌های اخیر این مساله برعکس شده است. از این رو به نظر می‌رسد منطقی این باشد که تمایل به حضور در رقابت کاهش یافته باشد و شایسته است این نکته توسط اهل نظر به بحث گذاشته شود که چرا باوجود آسیب شناسی‌های این تمایل، هنوز تقاضا برای رقابت در جشنواره زیاد است.
برخی از هنرمندان و اهل نظر درباره افزایش بخش‌های رقابتی در جشنواره تئاتر فجر که برآمده از تمایل فراوان اکثر هنرمندان متقاضی است نکاتی را مطرح کرده‌اند. این نکات و مشکلات حاصل از افزایش بخش‌های رقابتی و محدودیت‌های تکنیکی برگزاری، دبیرخانه این دوره را بر آن داشت تا امسال بخش‌های سه گانه رقابتی چندسال اخیر را کاهش دهد و در فراخوان این دوره برای آثار صحنه‌ای ایرانی دو بخش در نظر گرفته شد بخش «مسابقه‌ی تئاتر ایران» و بخش «غیررقابتی».
برای حضور در بخش غیررقابتی به نسبت بخش مسابقه شرایط مالی بهتری در نظر گرفته شده است. این تصمیم از آن رو گرفته شده تا شاید دراین دوره و از این دوره به بعد میزان تقاضای حضور در بخش‌های رقابتی و غیررقابتی به هم نزدیک شود و با در نظر گرفتن این نکته که اکثر آثار پیش از این اجرا شده‌اند حساسیت‌ها و تبعات منفی حضور در رقابت‌ها کمتر شده، فضای صمیمانه‌تر و همدلانه‌تری بر جشنواره غالب شود و مخاطبان خود را با مجموعه‌ای از آثار روبرو ببینند که صرف حضورشان در جشنواره به معنای گذشتن از مرحله انتخاب و کیفی بودنشان (با در نظر گرفتن آثار متقاضی) باشد.
آنچه می‌توان درباره جشنواره تئاتر فجر گفت: اینکه در هر دهه، نسل جدیدی از هنرمندان تئاتر کشور در این جشنواره به بروز و ظهور رسیده‌اند و خوشبختانه این بازده زمانی در حال کوتاه‌تر شدن است و در یک کلام جشنواره تئاتر فجر مفتخر به میزبانی از نسل جدیدی از هنرمندان تئاتر سراسر کشور در کنار مجربین این هنر است.