در ایران تئاتر منتشر شد؛
حضور زنان در تمام بخشهای جشنوارهها
در روند جشنواره سیوهشت ساله تئاتر فجر که با انگیزه ارزیابی سالانه فعالیت هنرمندان عرصه تئاتر شکل گرفت، با نگاهی اجمالی، می توان دریافت حضور زنان هنرمند سال های سال به شکلی کم رمق ولی محسوس تداوم داشته تا اینکه در سال های اخیر به قدم های آهسته و مقتدر زنان در تئاتر ایران تبدیل شده است.
بی تردید در سیوهشتمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر حضور و تاثیر زنان در مقام کارگردان، بازیگر، نمایشنامهنویس و... نقش زیادی دارد؛ بطوری که در 37 دوره گذشته این جشنواره بسیار بودند بانوانی که جوایز مهمی را از آن خود کردند. جایگاه زنان در بردن جوایز جشنواره تئاتر فجر تا جایی خالی است که تازه در دهمین دوره برگزاری این جشنواره، برای اولین بار زنی در بخش کارگردانی برگزیده میشود. نبود نامی از زنان در فهرست برگزیدگان بخشهای شاخص یک جشنواره تنها به بخشهای نویسندگی کارگردانی محدود نمیشود، بلکه در فهرست اسامی هیئتداوران، کفه ترازوی زنان در داوری بخشهای مختلف بهصورت میانگین، بسیار سبکتر و کمرنگتر از مردان به نظر میرسد. در روند جشنواره سیوهشت ساله تئاتر فجر که با انگیزه ارزیابی سالانه فعالیت هنرمندان عرصه تئاتر شکل گرفت، با نگاهی اجمالی، می توان دریافت حضور زنان هنرمند سال های سال به شکلی کم رمق ولی محسوس تداوم داشته تا اینکه در سال های اخیر به قدم های آهسته و مقتدر زنان در تئاتر ایران تبدیل شده است. ایرانتئاتر در 4 گزارش هر دهه حضور زنان در این جشنواره را مورد بررسی قرار میدهد. در سومین شماره گزارش ده سال سوم جشنواره بینالمللی تئاتر فجر را مورد بررسی قرار میدهیم.
ثمینی و یثربی؛ همچنان پیشتاز
در دوره 21 مریم معترف از اعضای هیئت بازبینی بخش خیابانی بوده است. 4 جلسه نقد و بررسی با حضور بیتا ملکوتی برگزار شده است. لاله تقیان در سمینار «در جستجوی تماشگر» حضور داشته و برای فخری خوروش در این دوره بزرگداشت گرفته شده است. جشنواره با 43 اثر در بخش مسابقه و با حضور 10 زن؛ چیستا یثربی به عنوان نویسنده نمایش «زنان مهتابی مرد آفتابی»، «برخورد نزدیک از نوع آخر» و «دوستت دارم با صدای آهسته»، سیما تیرانداز به عنوان کارگردان نمایش «برخورد نزدیک از نوع آخر»، میترا علویطلب به عنوان کارگردان نمایش «بشر و ملیخا»، سوسن پرور به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «توالت»، نغمه ثمینی به عنوان نویسنده نمایش «خواب در فنجان خالی» و «الکتر»، افروز فروزند به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «روی زمین»، مهشید ابراهیمیان به عنوان نویسنده نمایش «زنی که زیاد میدانست»، شبنم طلوعی به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «قهوه تلخ»، سپیده نظریپور به عنوان کارگردان نمایش «الکتر»، رویا کاکاخانی به عنوان کارگردان نمایش «یادگاریها»، 22 اثر در بخش دانشگاهی-صحنه و حضور 5 زن؛ زهره غلامی به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «آقا سفارشتون؟»، عاطفه معینی به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «تلفن»، مهلقا باقری به عنوان کارگردان نمایش «ساحره سوزان»، سارا امینی به عنوان کارگردان نمایش «عروسی خون»، فاطمه محمدپور به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «مرد 1 مرد 2 دختر»، 14 اثر در بخش خارج از مسابقه و با حضور 3 زن؛ مینو فرشچی به عنوان نویسنده نمایش «آخر خط»، فرزانه کابلی به عنوان کارگردان نمایش «جشنواره آمین»، پری صابری به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «یوسف و زلیخا»، 9 اثر در بخش مرور و با حضور 5 زن؛ چیستا یثربی نویسنده و سیما تیرانداز کارگردان نمایش «محاله فکر کنین این جوریام ممکنه بشه...»، ندا هنگامی به عنوان کارگردان نمایش «اژدهاک»، منیژه محامدی به عنوان کارگردان نمایش «دایره بسته»، ریما رامینفر به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «همان همیشگی»، 44 اثر در بخش خیابانی و با حضور 3 زن؛ فهیمه باروتچی به عنوان کارگردان نمایش «بسه دیگه زیاد حرف نزن»، اکرم حاجیوند به عنوان نویسنده نمایش «دیوانه نشوید» و «شعار تا شعور»، ماندانا عبقری به عنوان نویسنده نمایش «ذکر» و 8 اثر در بخش نمایشنامهخوانی و با حضور 1 زن، مریم کاظمی به عنوان کارگردان نمایش «ملودی ورشو» برگزار شد. 5 اثر در بخش دانشگاهی-جنبی، 6 اثر در بخش دانشگاهی-بینالملل و 10 اثر در بخش تعزیههایعلوی بدون حضور نویسندگان و کارگردانان زن برگزار شد. نغمه ثمینی و چیستا یثربی بازهم در دوره بیست و یکم در بخش نمایشنامهنویسی برگزیده شدند و ریمارامین فر برای دومین بار در نمایش «زمزمه مردگان» و آناهیتا اقبال نژاد برای اولین بار در «روی زمین» و مژگان نوایی برای «ژاندارک در آتش» جوایز بازیگری بخش مسابقه فجر را بردند و از ژاله صامتی برای «دوستت دارم یا صدای آهسته»، آذر سماواتی برای «الکتر» و وفا طرفه برای «زنان مهتابی، مرد آفتابی» آن سال در بخش بازیگری تقدیر شد. در بخش کارگردانی شبنم طلوعی جایزه دوم را کسب کرد و از سوسن پرور برای نمایش «توالت» و میترا علوی طلب برای «بشر و ملیخا» تقدیر شد. در بخش خیابانی جایزه بازیگری برگزیده زن به ماندانا عبقری برای «ذکر» رسید و از ساجده ذوالفقاری برای «چوبی» و راحله گویا برای «رینگ» تقدیر شد. کانون ملی منتقدان نیز جایزه بهترین نمایشنامه را افروز فروزند برای «روی زمین» و بهترین بازیگر زن را به هدا ناصح برای «هشتمین خوان» اهدا کرد.
دوره بیستودوم و حضور بیشتر زنان در بخش مسابقه
در این جشنواره سه کتاب منتشر شد که از میان آن ها می توان به «خواب در فنجان خالی» نغمه ثمینی و «برخورد نزدیک از نوع آخر» چیستا یثربی که اثر برگزیده بیستویکمین دوره جشنواره بودند؛ اشاره کرد. بیتا ملکوتی در جلسه نقد و بررسی این دوره به عنوان منتقد حضور داشته. فهیمه راستکار از کسانی است که در این دوره برای او بزرگداشت برگزار کردند. جشنواره با 50 اثر در بخش مسابقه و با حضور 12 زن؛ رویا کاکاخانی به عنوان کارگردان نمایش «اتاق گریم»، مینا ابراهیمزاده به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «امپراطریس ویرانهها»، آهو خردمند به عنوان نویسنده نمایش «اهالی ماه»، مینا حبیلی به عنوان کارگردان نمایش «خانه من اینجاست؟»، چیستا یثربی به عنوان نویسنده نمایش «یلدا»، «یک شب کوچک»، «رابعه و بکتاش» و «عروسک فرانسوی»، نغمه ثمینی به عنوان نویسنده نمایش «شکلک»، ندا هنگامی به عنوان کارگردان نمایش «عروسک فرانسوی»، آناهیتا اقبالنژاد به عنوان کارگردان نمایش «گوش کن»، سیما تیرانداز به عنوان کارگردان نمایش «یک شب کوچک»، مژگان فرحآور مقدم به عنوان نویسنده نمایش «یک فیلم کوتاه»، فهیمه سیاحیان به عنوان کارگردان نمایش «یک فیلم کوتاه»، شراره پورخراسانی به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «یکی از خیلیها»، 16 اثر در بخش خارج از مسابقه و با حضور 6 زن؛ فرزانه کابلی به عنوان کارگردان نمایش «حماسه انقلاب سنگ»، معصومه تقیپور به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «روباه و انگور»، هما روستا به عنوان کارگردان نمایش «زمستان»، پری صابری به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «سوگ سیاوش»، افروز فروزند به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «نجواهای نانوشته»، نرگس هاشمپور به عنوان کارگردان نمایش «نجواهای نانوشته»، 10 اثر در بخش مرور و با حضور 3 زن؛ شبنم طلوعی به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «The bitter coffee»، منیژه محامدی به عنوان کارگردان نمایش «فالگوش»، میترا علویطلب به عنوان کارگردان نمایش «بشر و ملیخا»، 23 اثر در بخش خیابانی و با حضور 3 زن؛ عصمت نوریان به عنوان نویسنده نمایش «تکم»، فهیمه باروتچی به عنوان کارگردان نمایش «جستجو»، اکرم میرمحمدی به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «گالری خیابانی»، 10 اثر در بخش نمایشنامهخوانی و با حضور 2 زن؛ هما روستا به عنوان کارگردان نمایش «سانتا کروز» و رویا تیموریان به عنوان کارگردان نمایش «فرزند» برگزار شد. 9 اثر در بخش بینالملل، 4 اثر در بخش خیابانی-مرور و 10 اثر در بخش تعزیههای علوی بدون حضور زنان نویسنده و کارگردان به صحنه رفت. زنان پیروز در میدانگاه رقابت هنری بیست و دومین جشنواره فجر در بخش نمایشنامهنویسی نغمه ثمینی برای نمایش «شکلک»، در بخش بازیگری شبنم طلوعی برای نمایش «می بوسمت اشک»، پانتهآ بهرام و فرحناز زاویانی، در بخش طراحی صحنه مقام دوم برای سپیده نظریپور، در بخش طراحی لباس هما بهجتی و در بخش خابانی(بازیگری زن) شبنم حیدری و اکرم میرمحمدی بودند. نگار عابدی منتخب کانون ملی منتقدان تئاتر در بخش بازیگری بوده است.
بیستوسومین دوره؛ جشنوارهای غیر رقابتی
بعد از گذر از بیست و سومین دوره برگزاری فجر با دبیری فرهاد مهندس پور که مانند دوره هشتم، نهم و یازدهم غیررقابتی برگزار شد و از هفت پیشکسوت تئاتر ایران تجلیل شد که می توان به زنده یاد مهین اسکویی اشاره کرد. در این دوره سیما تیرانداز مسئول کارگاههای آموزشی و فریندخت زاهدی مدیر علمی سمینار گفتوگوی تئاتر ایران و جهان بودهاند. همچنین فخری خوروش پیامی برای ان دوره نگاشته است. جشنواره با 61 اثر در بخش صحنهای ایرانی و با حضور 10 زن؛ طلا معتضدی به عنوان نویسنده نمایش «بکش تا اونجا که نفس داری بکش»، منیژه محامدی به عنوان کارگردان نمایش «چشماندازی از پل»، زهره مجابی به عنوان نویسنده نمایش «خانه»، سپیده نظریپور به عنوان کارگردان نمایش «خانه»، مریم کاظمی به عنوان کارگردان نمایش «خواتین پنج قلعه»، کتایون فیضمرندی به عنوان کارگردان نمایش «دفتر یادداشت»، چیستا یثربی به عنوان نویسنده نمایش «زنی که تابستان گذشته رسید» و «دو مرغ آخر عشق» و نویسنده و کارگردان نمایش «یک شب دیگر هم بمان سیلویا، سیما تیرانداز به عنوان کارگردان نمایش «زنی که تابستان گذشته رسید»، نغمه ثمینی به عنوان نویسنده نمایش «ژولیوس سزار به روایت کابوس» و «شب مویهها»، هما روستا به عنوان کارگردان نمایش «سانتا کروز»، سمیرا سینایی به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «کاغذبازی»، گلچهره سجادیه به عنوان کارگردان نمایش «مدهآ»، 18 اثر در بخش مرور و با حضور 5 زن؛ نرگس امینی به عنوان نویسنده نمایش «چراغها را خاموش نکنید»، نازنین گودرزیان از نویسندگان نمایش «چند کاپریس برای ویولن»، میترا خواجهئیان به عنوان کارگردان نمایش «دعوت»، مرضیه شجاعی به عنوان کارگردان نمایش «دو مرغ آخر عشق»، مریم معینی به عنوان کارگردان نمایش «کسی که نام تو را روی ماه نوشته است»، 31 اثر در بخش خیابانی و با حضور 5 زن؛ فریبا چوپاننژاد به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «جدایی»، فهیمه باروتچی به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «مجلس غم» ، بهناز مهدیخواه(نویسنده و کارگردان) و گیتا داوودی(نویسنده) نمایش «نه دیگه این واسه ما درس نمیشه»، خدیجه حیدرنژاد به عنوان نویسنده نمایش «یک جو غریت»، 8 اثر در بخش ویدئو تئاتر و حضور 1 زن؛ پانتهآ اصلانی به عنوان کارگردان نمایش «یرما»، 15 اثر در بخش نمایشنامهخوانی و با حضور 3 زن؛ رویا کاکاخانی به عنوان کارگردان نمایش «آسمان برای ما نخواهد گریست»، ساغر مختاری به عنوان نویسنده نمایش «تعطیلات زمستانی» و سوسن رحیمی به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «شاهزاده عاشق» برگزار شد. 10 اثر در بخش شبیهخوانی، 7 اثر در بخش تمرین-اجرا و 14 اثر در بخش صحنهای خارجی بدون حضور زنان ایرانی نویسنده و کارگردان به صحنه رفت.
دوره بیستوچهارم؛ حضور پررنگ زنان در بخش داوری انجمن نمایش
در دوره بیستوچهارم به دبیری حسین مسافرآستانه که غیر رقابتی نیز بوده؛ چیستا یثربی از اعضای هیئت داوران در بخش نمایشنامهنویسی، پانتهآ بهرام از اعضای هیئت داوران در بخش بازیگری مرد، مریم معترف و سپیده نظریپور از اعضای هیئت داوران در بخش بازیگری زن، کتایون فیضمرندی از اعضای هیئت داوران در بخش طراحی صحنه و لباس انجمن نمایش بودهاند. سهیلا نجم با عنوان «کشف تئاتر شرق در آثار برشت» در سمینار بزرگداشت برشت در این دوره حضور داشته. جشنواره با 6 اثر در بخش تولیدات جدید 84 و حضور 1 زن؛ طلایه رویایی به عنوان نویسنده نمایش «در فنجان قهوه»، 19 اثر در بخش منتخب تولیدات 84/تهران و با حضور 4 زن؛ آزاده انصاری به عنوان کارگردان نمایش «ماه پیشونی»، روشنک روشن به عنوان کارگردان نمایش «هدیه جشن سالگرد»، آزیتا حاجیان به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «یک زن یک مرد»، مینو فرشچی به عنوان نویسنده نمایش «یک زن یک مرد»، 4 اثر در بخش تجربی و حضور 1 زن؛ مریم شیرازی به عنوان کارگردان نمایش «زن همچون میدان نبرد»، 6 اثر در بخش پایاننامههای برتر دانشکدههای هنر تهران و حضور 1 زن؛ طلا معتضدی به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «خانه فراموشان»، 17 اثر در بخش بینالملل و حضور 1 زن؛ نغمه ثمینی به عنوان نویسنده نمایش «اسبهای آسمان خاکستر میبارند» و 2 اثر در بخش نمایشنامهخوانی و حضور 1 زن؛ منیژه محامدی به عنوان کارگردان نمایش «استثنا و قاعده» برگزار شد.26 اثر در بخش خیابانی و 12 اثر در بخش منتخبان آثار برتر جشنوارههای استانی بدون حضور زنان نویسنده و کارگردان برگزار شد. فروزان جمشید نژاد بازیگر و نرمین نظمی طراح صحنه و لباس منتخب انجمن نمایش شدند.
بیستوپنجمین دوره جشنواره تئاتر فجر
بهطورکلی در بیست و پنجمین جشنواره تئاتر فجر با دبیری سعید کشن فلاح، فقط مریم موسوی بازیگر نمایشهای «مرگزار سیاه سرخ شیارهای...» توانست بهعنوان یک زن از این دوره جایزهای کسب کند. در این دوره از افراد زیادی تجلیل و تقدیر شد که از میان زنان می توان به مریم معترف(به پاس سال ها تلاش موثر در عرصه هنری، مدیریتی و اجرایی تئاتر) اشاره کرد. معترف همچنین از اعضای هیئت بازبینی بخش منتخب تولیدات خیابانی جشنواره بود. چشنواره با 28 اثر در بخش منتخب تولیدات صحنهای 85/ایران و با حضور 5 زن؛ زری اماد به عنوان کارگردان نمایش «امشب دیگر مهرههای پشتم نیلبک میزند»، نغمه ثمینی به عنوان نویسنده نمایش «بدون خداحافظی» و «مرگ و شاعر»، کتایون فیضمرندی به عنوان کارگردان نمایش «بدون خداحافظی»، سپیده نظریپور به عنوان کارگردان نمایش «تهران-پرندک»، گیتا داوودی به عنوان نویسنده نمایش «یک شهر بی پرنده»، 4 اثر در بخش کودک و نوجوان و حضور 1 زن؛ گیتا داوودی به عنوان نویسنده نمایش «یک شهر بی پرنده»، 8 اثر در بخش جشنواره جشنوارهها و حضور 2 زن؛ صحرا رمضانیان از نویسندگان نمایش «زنبور مرده» و نغمه ثمینی نویسنده نمایشهای «افسون معبد سوخته» و «تلخ بازی قمر در عقرب»، 24 اثر در بخش منتخب تولیدات خیابانی 85/ایران و حضور 2 زن؛ لیلا جنیدی به عنوان کارگردان نمایش «مردانی که مبدل به سگ شدند» و شیدا سجادیان به عنوان کارگردان نمایش «یک پرده شب» در بخش منتخب تولیدات خیابانی 85/ایران برگزار شد. 9 اثر در بخش بینالملل و 1 اثر در بخش ویژه سال پیامبر اعظم بدون حضور نویسندگان و کارگردانان زن به صحنه رفت.
فرصت های تازه
بخشهای تازهای به جشنواره فجر بیست و ششم با دبیری مجیدسرسنگی اضافهشد، و عرصه های تازه ای برای خانم ها بازشد. کتایون حسینزاده دبیر سمینار بینالمللی تئاتر معاصر نقد معاصر و مژگان بنی هاشمی مسئول بخش تئاتر دانشآموزی و از اعضای هیئت انتخاب آثار این بخش بودهاند. نغمه ثمینی از اعضای هیئت انتخاب آثار مرور تئاتر ایران در سال 86-85 در تهران، منیژه محامدی از اعضای هیئت انتخاب چشمانداز تئاتر ایران در سال 87 مرحله اول انتخاب آثار تجربههای دانشجویی، هایده حائری، کتایون فیضمرندی و شکوفه ماسوری از اعضای مرحله اول انتخاب آثار تجربههای دانشجویی، فریندخت زاهدی از اعضای مرحله اول انتخاب آثار تجربههای دانشجویی و هیئت انتخاب نمایشهای خارجی، مریم معترف از اعضای هیئت انتخاب و متون آثار بخش خیابانی، شمسی فضلاللهی و مهتاج نجومی از اعضای هیئت داوری بخش نمایشهای رادیویی و تلویزیونی بودهاند. لاله تقیان با مقاله «نقد تئاتر در ایران» در سمینار بینالمللی تئاتر معاصر نقد معاصر و سهیلا نجم با مقاله «نمایش سنتی شرق در برخورد با مدرنیسم غرب با نگاهی به نمایش پکن» در سمینار بینالمللی تئاتر شرق حضور داشتهاند. در این سال 6 بزرگداشت برگزار شد که میتوان به بزرگداشت گلاب آدینه اشاره کرد. جشنواره با 20 اثر در بخش مرور تئاتر ایران در سال 86 و حضور 3 زن؛ نسیم احمدپور به عنوان نویسنده و از کارگردانان نمایش «پینوکیو» در بخش، کتایون حسینزاده به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «چاه»، مینو میرشاهولد به عنوان کارگردان نمایش «حرکت خون در رگهای خشکیده»، 8 اثر در بخش چشمانداز تئاتر ایران در سال 87 و حضور 3 زن؛ فریبا آقاپور به عنوان نویسنده نمایش «کابوسهای ریتمیک»، طلا معتضدی به عنوان نویسنده نمایش «کادنس»، وحیده قوهستانی به عنوان نویسنده و از کارگردانان نمایش «مدارا»، 9 اثر در بخش تجربههای دانشجویی و حضور 1 زن؛ آرزو روشناس به عنوان کارگردان نمایش «دو جلاد»، 4 اثر در بخش تجربههای دانشگاهی(اساتید) و با حضور 3 زن؛ هما جدیکار به عنوان کارگردان نمایش «الکترا/رومئو ژولیت»، شیوا مسعودی به عنوان کارگردان نمایش «الکترا/رومئو ژولیت»، سپیده نظریپور به عنوان کارگردان نمایش «الکترا/رومئو ژولیت»، 25 اثر در بخش برگزیدگان جشنوارههای نمایشی کشور و حضور 4 زن؛ عارفه عنایتی به عنوان نویسنده نمایش «بازیسازان اندرونی»، طلیعه طریقی به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «داستان سودا»، پریناز آل آقا به عنوان کارگردان نمایش «درس»، گیتا داوودی از نویسندگان نمایش «مش مش قلی خان»، 17 اثر در بخش بینالملل و حضور 1 زن؛ طلا معتضدی نویسنده نمایش «هفت دستور کلیدی برای معاصر شدن»، 3 اثر در بخش ویژه انقلاب اسلامی و حضور 1 زن؛ مهلقا باقری به عنوان کارگردان نمایش «آهسته با گل سرخ»، 31 اثر در بخش تئاتر خیابانی و حضور 5 زن؛ گیتا صالحی(یکی از نویسندگان) و نوال شریفی به عنوان کارگردانان نمایش «بابام تو کاغذها گم شد»، مرجان میثا به عنوان کارگردان نمایش «احرام دگربند»، فهیمه باروتچی به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «باران»، پروانه علی ضامنی به عنوان نویسنده نمایش «مسیر مشترک»، 8 اثر در بخش نمایشنامهخوانی و حضور 2 زن؛ شکوفه آروین به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «زمان که بگذرد»، عارفه عنایتی به عنوان نویسنده نمایش «بازیسازان اندرونی»، 8 اثر در بخش تئاتر تلویزیونی و حضور 1 زن؛ مائده طهماسبی به عنوان کارگردان هنری نمایش «خانواده تت»، 4 اثر در بخش تصاویر نمایشهای صحنهای و حضور 1 زن؛ هما روستا به عنوان کارگردان هنری نمایش «آنتیگونه در نیویورک»، 6 اثر در بخش نمایشهای رادیویی و حضور 2 زن؛ لیلی تقوی به عنوان نویسنده نمایش «ببودل بینا»، مریم واحد زحمتکش به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «ننه زیرون»، 9 اثر در بخش تئاتر دانشآموزی و با حضور 11 زن؛ مونا احمدی و آیدا مرادیان به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «آن مرد آمد»، هانیه حمزهای به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «بهترین هدیه»، مرضیه انصاری به عنوان کارگردان نمایش «جنگ بازی»، اشرفالسادات اشرفنژاد به عنوان کارگردان نمایش «راحیل»، چیستا یثربی به عنوان نویسنده نمایش «راحیل»، نغمه ثمینی به عنوان نویسنده نمایش «رازها و دروغها»، سارا امیراحمدی به عنوان کارگردان نمایش «رازها و دروغها»، فاطمه امینی به عنوان کارگردان نمایش «شب سوم»، مهتاب گلکار به عنوان کارگردان نمایش «کسی نیست همه داستانها را به یاد آورد»، زهرا فرجی به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «محاکمه»، 10 اثر در بخش کودک و نوجوان تئاتر فراگیر و حضور 5 زن؛ شادی پورمهدی از نویسندگان نمایش «بازی پسرک و گرگ»، فریبا رئیسی به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «حضرت سلیمان» مریم کاظمی به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «رویای ماه»، ویدا قهرمانی به عنوان نویسنده نمایش «ماهی» و کتایون آقاکاظم جورابباف به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «دیکسییدا و آقا راهنما» برگزار شد. 6 اثر در بخش خیابانی تئاتر فراگیر، 6 اثر در بخش ارتش تئاتر فراگیر، 6 اثر در بخش پلیس تئاتر فراگیر، 2 اثر در بخش نمایشهای شنیداری و 4 اثر در بخش تئاتر ملل بدون حضور زنان نویسنده و کارگردان به صحنه رفت. در این دوره مریم عابد به عنوان صدابردار نمایش رادیویی «ننه زیرون» برگزیده، مهین نصری به عنوان بازیگر نمایش رادیویی «نوش جان جناب کنت دراکولا» برگزیده، شیوا مکینیان به عنوان بازیگر نمایش تلویزیونی «اترارنامه» برگزیده، رسا کجوری به عنوان بازیگر نمایش «آتسوموری» در بخش تجربههای دانشجویی برگزیده، انسیه علوی به عنوان بازیگر نمایش «ری را» در بخش تجربههای دانشجویی کاندید، تارا فاتحی به عنوان بازیگر نمایش «با سری آشفته...» در بخش تجربههای دانشجویی کاندید، هدیه تهرانی به عنوان طراح صحنه نمایش «یرما» در بخش مسابقه بینالملل کاندید، شیما زارعفرد از طراحان موسیقی و حرکت نمایش «سودالایادی» در بخش مسابقه بینالملل برگزیده، فاطمه نقوی به عنوان بازیگر نمایش «کشتی شیطان» در بخش مسابقه بینالملل کاندید، فاطمه معتمدآریا به عنوان بازیگر نمایش «ترمینال» در بخش مسابقه بینالملل کاندید، افسانه ماهیان به عنوان بازیگر نمایش «من آلیس نیستم اما اینجا همه چیز عجیبه» در بخش مسابقه بینالملل کاندید، نسیم ادبی به عنوان بازیگر نمایش «من آلیس نیستم اما اینجا همه چیز عجیبه» در بخش مسابقه بینالملل کاندید، سهیلا گلستانی به عنوان بازیگر نمایش «یرما» در بخش مسابقه بینالملل برگزیده و مرضیه انصاری به عنوان کارگردان نمایش «جنگ بازی» در بخش دانشآموزی برگزیده شدند.
بیستوهفت سال بعد از بهمن 61
جشنواره تئاتر فجر درحالی با دبیری دوباره حسین مسافرآستانه بیستوهفتساله شد که جوایز کارگردانی برای زنان به تعداد انگشتان دست هم نمیرسید. در بخش مسابقه عکس از رئوفه رستمی و آزاده میرزایی تقدیر شد. در بخش نمایشهای رادیویی محبوبه روزبهانی به عنوان صدابردار نمایش «آرشی دیگر» کاندید، صدیقه کیانفر به عنوان بازیگر مکمل نمایش «شب تنهایی» کاندید، فریبا طاهری به عنوان بازیگر مکمل نمایش «لالههای سرخ» کاندید، افسانه محمدی به عنوان بازیگر مکمل نمایش «سلیمه» کاندید، مژده برزگر به عنوان بازیگر مکمل نمایش «سمفونی روی گدازههای آتشفشان تلخ» کاندید، بهاره غنیزاده به عنوان بازیگر مکمل نمایش «زائر» برگزیده، ثریا قاسمی به عنوان بازیگر اصلی نمایش «سلیمه» کاندید، فریبا متخصص به عنوان بازیگر اصلی نمایش «آنسوی خط» کاندید، رویا فلاحی به عنوان بازیگر اصلی نمایش «سنگ و سایه» کاندید، زهرا اسماعیلی به عنوان بازیگر اصلی نمایش «چرخ چوبی بهانهگیر» کاندید، مهین نثری به عنوان بازیگر اصلی نمایش «شب تنهایی» برگزیده، مهین فردنوا به عنوان کارگردان نمایش «شب تنهایی» کاندید، مرضیه رشیدبیگی به عنوان سردبیر نمایش «شب تنهایی» کاندید، در بخش نمایشهای تلویزیونی سپیده نظریپور به عنوان طراح صحنه نمایش «عزیز مایی» کاندید، نگار عابدی به عنوان بازیگر نمایش «تیغ کهنه» کاندید، حمیرا ریاضی به عنوان بازیگر نمایش «چهار حکایت از چندین حکایت رحمان» کاندید، آزاده صمدی به عنوان بازیگر نمایش «شیر و باد» کاندید، لیلا زارعزاده به عنوان بازیگر نمایش «شیر و باد» کاندید، آشا محرابی به عنوان بازیگر نمایش «زمستان 66» برگزیده، در بخش مسابقه نمایشهای خیابانی تقدیر از نرگس خاککار برای بازی در نمایش «اسپری رنگ» و حدیث نیکرو برای بازی در نمایش «میرزا»، پروانه علی ضامنی برای طرح و ایده نمایش «مسیر سبز» برگزیده و نگار نادری به عنوان کارگردان نمایش «میرزا» رتبه سوم شدند. فریندخت زاهدی در این دوره مدیر کمیته علمی و کارگاهها و از اعضای هیئت انتخاب آثار خارجی و از داوران بخش مسابقه بینالملل، چیستا یثربی از اعضای هیئت انتخاب متون بخش چشمانداز، نغمه ثمینی از اعضای هیئت انتخاب آثار خارجی بخش مسابقه بینالملل و مریم معترف از اعضای هیئت انتخاب طرحها و آثار بخش خیابانی و از اعضای هیئت داوران سومین جشنواره سراسری تئاتر خیابانی مریوان بودند. در این دوره نمایشنامههای «ناامنی» هاله مشتاقینیا، «نگاهی به یک سو از هزار توی شهر» مرضیه ازگلی، «پلی از جنس شیشه» نگار نادری، «اینجا کسی نمرده است» سلما سلامتی و «گرهای در تار و پور نقش» ترانه برومند به چاپ رسیدند. در این دوره 4 بزرگداشت و 30 پاسداشت برگزار شد که میتوان به بزرگداشت هما روستا و پاسداشت طیبه(ژاله) محمدعلی، اعظم بروجردی، فریبا چوپاننژاد و هما جدیکار اشاره کرد. در نمایشگاه آثار مسابقه عکس جشنواره ساغر برکات، گلرخ راوش، رئوفه رستمی، سمانه غلامنژاد، گلریز فرمانی، مریم مجد، سحر مختاری، تهمینه منزوی، آزاده میرزایی، مهناز میناوند و شکوفه هاشمیان حضور داشتند. فروغ قجابگلی ویژه برنامهای با عنوان «تئاتر، کودک و صلح» را طراحی و کارگردانی کرد؛ که شامل اجرای برنامههای نمایشی ویژه کودکان در سطح شهر در ایام برگزاری جشنواره بود. جشنواره با 21 اثر در بخش مرور تئاتر ایران در سال 87 و حضور 4 زن؛ برگزیدگان جشنوارههای مناطق و حضور ژیلا آلرشاد به عنوان کارگردان نمایش «بازی»، صحرا رمضانیان به عنوان نویسنده نمایش «تله موش پرنسس»، مریم معترف به عنوان کارگردان نمایش «دیوار چین»، زهرا خیالی صبری به عنوان کارگردان نمایش «زمین و چرخ»، 18 اثر در بخش چشمانداز تئاتر ایران در سال 88 و حضور 1 زن؛ کتایون فیضمرندی به عنوان کارگردان نمایش «پیچ تند»، 9 اثر در بخش تجربههای نو و حضور 2 زن؛ عاطفه تهرانی به عنوان کارگردان نمایش «بخوان»، نسیم احمدپور به عنوان کارگردان نمایش «ملانصرالدین»، 9 اثر در بخش جشنواره جشنوارهها و حضور 5 زن؛ بنفشه اعرابی به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «بوبوک»، شهناز روستایی به عنوان نویسنده نمایش «دفاعیه»، زری طالبی به عنوان کارگردان نمایش «راز»، سارا نیکطبیعت به عنوان کارگردان نمایش «شب هزار و یکم»، الهام خداوردی به عنوان کارگردان نمایش «لطفا با مرگ من موافقت کنید»، 17 اثر در بخش مسابقه بینالملل و حضور 1 زن؛ 10 اثر در بخش آثار موضوعی و حضور 3 زن؛ منیژه محامدی به عنوان کارگردان نمایش «آمادئوس موتزارت»، ندا ثابتی به عنوان نویسنده نمایش «آوای آواره»، پری صابری به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «هفتخوان رستم»، 12 اثر در بخش خیابانی(مسابقه ویژه انقلاب اسلامی) و حضور 3 زن؛ نرگس خاککار به عنوان نویسنده نمایش «اسپری رنگ» و کارگردان نمایش «مصائب شیرین»، پروانه علی ضامنی به عنوان کارگردان نمایش «مسیر سبز»، نگار نادری به عنوان کارگردان نمایش «میرزا» و نویسنده و کارگردان نمایش «پلی از جنس شیشه»، 16 اثر در بخش خیابانی(برگزیدگان سومین جشنواره سراسری تئاتر خیابانی مریوان) و حضور 2 زن؛ زهره کدخدازاده از کارگردانان نمایش «چل کچلون»، کژال راستبین بهعنوان کارگردان نمایش «زندگی قلکی»، 9 اثر در بخش تولید متون نمایشی و نمایشنامهخوانی و حضور 6 زن؛ سلما سلامتی به عنوان نویسنده نمایش «اینجا کسی نمرده است»، سمیرا مهدوی به عنوان کارگردان نمایش «اینجا کسی نمرده است»، پریسا مقتدی به عنوان کارگردان نمایش «حلقه بازی»، زهرا رشیدی به عنوان کارگردان نمایش «سرباز شال بند»، مرضیه ازگلی به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «نگاهی به یک سو از هزار توی شهر»، نویسنده و کارگردان نمایش «پلی از جنس شیشه»، لیلی تقوی به عنوان نویسنده نمایشهای «آخرین عصر پاییزی» و «فانوسهای روشن» در بخش نمایشهای رادیویی، 85 اثر در بخش نمایشهای رادیویی و حضور 16 زن؛ ملیحه مرادی جعفری به عنوان نویسنده نمایشهای «بابونه» و «روز هفتم»، مریم واحد به عنوان نویسنده و کارگردان نمایشهای «من بی تو»، «گره»، «چشم به راه» و «غریبانه» و نویسنده نمایش «گاب دکفته بازار»، بهناز قنبری به عنوان کارگردان نمایش «حکم دادگاه برای یک زن»، مریم بهروان به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «در دیار اندیشه و هنر»، بهاره غنیزاده به عنوان نویسنده نمایش «زائر»، فتانه مرادی به عنوان کارگردان نمایشهای «زستان بوو» و «عروس نژمار»، لیلا اسراری به عنوان کارگردان نمایشهای «زنگها و حماسهها» و «عشق منهای من»، سیما امیری به عنوان نویسنده نمایش «ساعت صفر»، مهین فردنوا به عنوان کارگردان نمایش «شب تنهایی»، ندا هنگامی به عنوان کارگردان نمایش «صبحانهای کنار بستر مرگ»، گلچهره دامغانی به عنوان نویسنده نمایش «صبحانهای کنار بستر مرگ»، نسیم خراشادیزاده به عنوان نویسنده نمایش «عروسک کوکی»، بهناز بستاندوست به عنوان کارگردان نمایش «عروسک کوکی»، زهره مجابی به عنوان کارگردان نمایش «لالههای سرخ»، آمنه صابرمقدم به عنوان نویسنده نمایش «لالههای سرخ»، پروانه صالح به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «لیلای بیمجنون»، 47 اثر در بخش نمایشهای تلویزیونی و حضور 3 زن؛ شهین بهرامنژاد به عنوان کارگردان نمایش «میزگرد سقوط»، شهرزاد شاکردرگاه به عنوان نویسنده نمایش «پیوند سبز»، سمیه اطبایی به عنوان نویسنده نمایش «خاطرات یک روزنامهنگار»، زهرا رفیعی گیلوایی به عنوان نویسنده نمایش «سفر به گمسک»، 10 اثر در بخش رادیو تئاتر و حضور زن؛ آشا محرابی به عنوان کارگردان نمایش «یازده-نه-صفز-یک»، ملیحه مرادی جعفری به عنوان نویسنده نمایش «بابونه»، بهاره غنیزاده به عنوان نویسنده نمایش «زائر» و مهین فردنوا به عنوان کارگردان نمایش «شب تنهایی» برگزار شد. 3 اثر در بخش خارج از مسابقه بینالملل بدون حضور زنان نویسنده و کارگردان به صحنه رفت.
حضور پررنگ زنان در بخش تولید متون نمایشی و نمایشنامهخوانی فجر 28
سال بعد یعنی در بیست و هشتمین جشنواره فجر با دبیری حسین پارسایی، مریم معترف از اعضای هیئت داوران مسابقه خیابانی و فتانه دادخواه از اعضای هیئت داوران مسابقه عکس بودند. نمایشنامههای «در قابهای تمام قد» از سپیده خمسهنژاد و »تهران 1390 خورشیدی» از سلما سلامتی چاپ شد. در نمایشگاه آثار مسابقه عکس جشنواره ساغر برکات، گلرخ راوش، آرزو بیات، سارا ساسانی، اعظم شادپور، فریبا شادیانپور، سمانه غلامنژاد، ملیحه کیادربندسری، آزاده میرزایی، مریم مجد، مهناز میناوند و شکوفه هاشمیان، در بخش عکس میهمان فتانه دادخواه، در بخش پوستر مریم پروانه و سودابه کامرانی و در بخش پوستر میهمان الهه اطمینانی، بهارک حقوقی و الهه قدبیگی حضور داشتند. فروغ قجابگلی ویژه برنامهای با عنوان «کودک، صلح و شادی» را طراحی و کارگردانی کرد؛ که شامل اجرای برنامههای نمایشی ویژه کودکان در سطح شهر در ایام برگزاری جشنواره بود. ندا هنگامی برای نمایش «پلکان و روز واقعه» سردبیر برگزیده و شهین نجف زاده بازیگر برگزیده بخش نمایش رادیویی و رویا میر علمی بازیگر منتخب نمایش تلویزیونی شدند. در بخش مسابقه بینالملل ستاره پسیانی جایزه بازیگری را به دست آورد. کانون منتقدان جهانی، سیما تیرانداز را بهعنوان بازیگر و عاطفه تهرانی را بهعنوان کارگردان منتخب اعلام کردند. جشنواره با 11 اثر در بخش برگزیدگان جشنوارههای مناطق و با حضور 3 زن؛ فاطمه مکاری به عنوان نویسنده نمایش «آوازی که خدا زمزمه میکند»، اعظمالسادات حسینی از کارگردانان نمایش «جای پای خالی»، نسترن آزاد به عنوان کارگردان نمایش «زیرزمین»، 16 اثر در بخش چشمانداز تئاتر ایران در سال 89 و حضور 5 زن؛ ملیحه مرادی جعفری به عنوان نویسنده نمایش «ارغوان»، زری طالبی به عنوان کارگردان نمایش «افسانه زمین»، چیستا یثربی به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «پریخوانی عشق و سنگ»، سیمین امیریان به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «کهربا»، کتایون حسینزاده به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «یکی مثل همه»، 5 اثر در بخش تجربههای نو و حضور 3 زن؛ رکسانا بهرام از کارگردانان نمایش «11:11» ، عاطفه تهرانی به عنوان کارگردان نمایش «اتللو»، تانیا میرمطهری به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «حباب شیشه»، 10 اثر در بخش جشنواره جشنوارهها و حضور 3 زن؛ مریم شوقی به عنوان کارگردان نمایش «دخترای ننه دریا»، دلارا نوشین به عنوان کارگردان نمایش «غریبهای در خانه»، نوشین تبریزی به عنوان نویسنده نمایش «غریبهای در خانه»، 13 اثر در بخش میهمان و حضور 2 زن؛ منیژه محامدی به عنوان کارگردان نمایش «دوازده»، بهناز نازی به عنوان کارگردان نمایش «فیل»، 30 اثر در بخش تئاتر خیابانی و حضور 5 زن؛ ملیحه مرادی جعفری نویسنده نمایش «تلاقی در شهر باران»، نرگس خاککار به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «اعترافات یک مستاجر»، شیوا آقاکاظم جورابباف از نویسندگان نمایش «انسان هستهای»، شادی کارآئین به عنوان نویسنده نمایش «بالاتر از خطر»، پروانه علی ضامنی از نویسندگان نمایش «عشق+عشق» و نویسنده و کارگردان «مسافر زمان»، صحرا رمضانیان به عنوان نویسنده نمایش «کوچهای بیانتها»، 9 اثر در بخش تولید متون نمایشی و نمایشنامهخوانی و حضور 5 زن؛ سلما سلامتی به عنوان نویسنده نمایش «تهران 1390»، پریسا مقتدی به عنوان کارگردان نمایش «تهران 1390»، فریا ثمر به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «حافظه خفاش»، شکوفه آروین به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «دبستان دوشیزگان»، سپیده خمسهنژاد به عنوان نویسنده نمایش «در قابهای تمام قد»، 52 اثر در بخش نمایشهای رادیویی و حضور 8 زن؛ لیلی تقوی به عنوان نویسنده نمایش «آخرین عصر پاییزی»، مرجان غلامرضایی به عنوان نویسنده نمایش «هندونه خواستگاری»، «گاو»، «آشیانه» و «چمدان»، رعنا طهماسبی گرمارودی به عنوان نویسنده نمایش «خواب خفتگان»، ساناز صابری به عنوان نویسنده نمایش «کتابخانهای برای فردا»، مهرنوش ثابتنیا به عنوان نویسنده نمایش «کریسمس با طعم زیتون»، مریم واحد به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «گزکا»، آسیه امام رضایی به عنوان نویسنده نمایش «نفر سوم»، 17 اثر در بخش نمایشهای تلویزیونی و حضور 3 زن؛ چیستا یثربی نویسنده «روژانو»، مائده طهماسبی به عنوان کارگردان هنری نمایش «خانواده تت»، زهرا رفیعی گیلوایی به عنوان نویسنده نمایش «سفر به گمسک»، 5 اثر در بخش رادیو تئاتر و حضور 2 زن؛ آشا محرابی به عنوان کارگردان نمایش «خرابکار» و ندا هنگامی به عنوان کارگردان نمایش «شام آخر» برگزار شد. 10 اثر در بخش مرور تئاتر ایران در سال 88، 18 اثر در بخش مسابقه بینالملل و 10 اثر در بخش میهمان بینالملل بدون حضور زنان نویسده و کارگردان به صحنه رفتند. در بخش مسابقه عکس ساغر برکات برگزیده سوم، در بخش نمایشهای رادیویی فاطمه دلیری به عنوان تنظیمکننده نمایش «در پوست شیر» کاندید، رویا فلاحی برای بازی در نمایش «پلکان» کاندید، فاطمه سیمزاری برای بازی در نمایش «عاشق حیدر و جیران» تقدیر، سعیده فرضی برای بازی در نمایش «داستان عجیب بنجامین باتن» کاندید، شهرزاد عبدحق برای بازی در نمایش «در پوست شیر» کاندید، لیلا اسراری برای تهیهکنندگی در نمایش «یک شیوه متفاوت» کاندید، رعنا طهماسبی گرمارودی برای نویسندگی در نمایش «خواب خفتگان» کاندید، در بخش نمایشهای تلویزیونی حمیرا ریاضی برای بازی در نمایش «چهار حکایت از چندین حکایت رحمان» کاندید، مهتاج نجومی برای بازی در نمایش «سفر به گمسک» تقدیر، رویا افشار برای بازی در نمایش «آدم خوابش میگیره» کاندید، آزاده حاتمی برای بازی در نمایش «روژانو» کاندید، چیستا یثربی برای نویسندگی در نمایش «روژانو» کاندید، در بخش تئاتر خیابانی نرگس خاککار برای بازی در نمایش «اعترافات یک مستاجر» تقدیرد و برگزیده کارگردانی و طرح و ایده، در بخش داوری کانون منتقدان جهانی سحر افتخارزاده برای طراحی لباس نمایش «اتلوو» برگزیده، نگار درخشان برای بازی در نمایش «موضوع، زمان، مکان» کاندید، آیدا صادقی برای بازی در نمایش «بلوطهای تلخ» کاندید، در بخش مسابقه بینالملل شیما میرحمیدی برای طراحی صحنه نمایش «مکبث» کاندید، ناهید مسلمی برای بازی در نمایش «عشق لرزه» کاندید، نگار جواهریان برای بازی در نمایش «17 دی کجا بودی؟» کاندید، نازگل نادریان برای بازی در نمایش «خانه» کاندید، بهنوش طباطبایی برای بازی در نمایش «داستان یک پلکان» کاندید و نغمه ثمینی برای نویسندگی نمایش «خانه» کاندید شدند.
فجر 29 و حضور زنان در تمام بخشهای جشنواره
در بهمن سال 89 و بیست و نهمین جشنواره تئاتر فجر با دبیری محمد حیدری، فریندخت زاهدی از اعضای انتخاب بخش صحنهای بود. در این دوره 4 بزرگداشت برگزار شد که میتوان به بزرگداشت فریده سپاه منصور اشاره کرد. در نمایشگاه آثار مسابقه تک عکس جشنواره نغمه ارجمند، ساغر برکات، لیلی صدیقی، گلریز فرمانی، ملیحه کیادربندسری، پریزاد گودرزی و شکوفه هاشمیان، در بخش مجموعه عکس آرزو بیات، اعظم شادپور، شیدا صفاریفر، عسل طاهری، آوا کیایی و مهناز میناوند و در بخش پوستر الهه اطمینانی، نرگس رفیعی، صدیقه غلامی، پرناز کریمی، شهلا کوهستانی و طاهره مشایخی حضور داشتند. جشنواره با 20 اثر در بخش مرور تئاتر ایران در سال 89 و با حضور 3 زن؛ بیتا عبائیان به عنوان کارگردان نمایش «آهو»، زری اماد به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «حیرت بازار»، زهرا صبری خیالی به عنوان کارگردان نمایش «خانه برنارد آلبا»، 12 اثر در بخش برگزیدگان جشنوارههای مناطق و حضور 2 زن؛ فاطمه مکاری به عنوان نویسنده نمایش «خیال بی خیال»، صحرا رمضانیان به عنوان نویسنده نمایش «خرمگس»، 19 اثر در بخش چشمانداز تئاتر ایران در سال 90 و حضور 6 زن؛ چیستا یثربی به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «اتاق تاریک»، مریم کاظمی به عنوان کارگردان نمایش «خطر مجسمه عبید جدی است»، کتایون حسینزاده به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «شن»، بیتا الهیان به عنوان کارگردان نمایش «لابی»، آرزو ریاحی فارسانی به عنوان نویسنده نمایش «نام من زویاست و این داستان زندگی من است»، کتایون فیضمرندی به عنوان کارگردان نمایش «ورود آقایان ممنوع»، 9 اثر در بخش تجربههای نو و حضور 1 زن؛ ساناز بیان به عنوان نویسنده نمایش «ترانههایی برای سایه»، 13 اثر در بخش جشنواره جشنوارهها و حضور 5 زن؛ هنگامه مفید به عنوان نویسنده و افسانه زمانی به عنوان کارگردان نمایش «دختران باغهای قالی»، ترانه برومند به عنوان نویسنده نمایش «گرهی در تار و پود یک نقش»، مانلی حسینپور به عنوان کارگردان نمایش «گرهی در تار و پور یک نقش»، شیوا مکینیان به عنوان کارگردان نمایش «گفتگو با باد»، 23 اثر در بخش میهمان و حضور 3 زن؛ پری صابری به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «رستم و اسفندیار»، منیژه محامدی به عنوان کارگردان نمایش «ضیافت»، مریم معترف به عنوان کارگردان نمایش «قصههای من و تو و رستم و شاهنامه»، 4 اثر در بخش پایاننامههای برتر دانشجویی و حضور 1 زن؛ بنفشه اعرابی به عنوان کارگردان نمایش «گلهای میخک»، 14 اثر در بخش فجر استانی و حضور 5 زن؛ هنگامه مفید به عنوان نویسنده و افسانه زمانی به عنوان کارگردان نمایش «دختران باغهای قالی»، مریم معترف به عنوان کارگردان نمایش «قصههای من و تو و رستم و شاهنامه»، بهناز مهدیخواه به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «گل باقالی فرزند نمونه»، فرناز بهزادی از کارگردانان نمایش «مبارک و مردم»، 25 اثر در بخش خیابانی و حضور 8 زن؛ ماندانا عبقری به عنوان نویسنده نمایش «آخرین گل دنیا»، ژاله کاظمی به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «تاکسی شهر»، کژال راستبین به عنوان کارگردان نمایش «زندگی یکبار مصرف»، مرضیه نصرالهی به عنوان نویسنده نمایش «غول چراغ جادو»، پروانه علی ضامنی به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «فلش بک»، نگین سرکانی به عنوان کارگردان نمایش «لحظه آخر»، نرگس خاککار به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «یک قوری حرف دم نکشیده»، گلچهره صادقزاده از کارگردانان نمایش «1357»، 12 اثر در بخش تولید متون نمایشی و نمایشنامهخوانی و حضور 3 زن؛ نسیم ادبی به عنوان کارگردان نمایش «آگهی»، شیرین بیده به عنوان کارگردان نمایش «بازگشت از خانه» و مژده ساعی به عنوان کارگردان نمایش «تابوت عهد» برگزار شد.. در بخش تک عکس شکوفه هاشمیان و ساغر برکات کاندید، در بخش مسابقه بینالملل با اینکه بهنوش طباطبایی با نمایش «ابرهای پشت پنجره» نسیم ادبی با نمایش «کسوف» و ناهید مسلمی با نمایش «ورود آقایان ممنوع» بهعنوان بازیگر حضور داشتند، هیچ زن ایرانی بهعنوان بازیگر برگزیده در این بخش انتخاب نشد و جایزه به ایلنا رینولد برای بازی در نمایش «آنتیگونه» از استونی رسید و در بخش کارگردانی هم جایزه به کلودیا سوراس برای نمایش «لو» از ایتالیا اختصاص داده شد. کانون منتقدان جهانی جایزه بهترین بازیگری زن را به عاطفه رضوی برای بازی در نمایش «حضرتوالا» اختصاص دادند، نسرین نصرتی(لابی)، عاطفه رضوی(حضرت والا)، سارا مخاوات(تفنگهای ننه کارا) و گروه بازیگران نمایش «کمی تاب بخوریم» کاندید شدند و در بخش کارگردانی بیتا الهیان کاندید شد. در بخش تئاتر خیابانی از نرگس خاک کار برای ایفای نقش در «کیش و مات» تقدیر شد و راضیه ده پایینی برای نمایش «نقطه سرخط» برگزیده شد. زری اماد به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «حیرت بازار» و فجر استانی/ زهرا صبری خیالی به عنوان کارگردان نمایش «خانه برنارد آلبا»و مسابقه بینالملل/ چیستا یثربی به عنوان نویسنده و کارگردان نمایش «اتاق تاریک» داوری کانون منتقدان جهانی/بیتا الهیان به عنوان کارگردان نمایش «لابی»و داوری کانون منتقدان جهانی/ کتایون فیضمرندی به عنوان کارگردان نمایش «ورود آقایان ممنوع» مسابقه بینالملل/هنگامه مفید به عنوان نویسنده و افسانه زمانی به عنوان کارگردان نمایش «دختران باغهای قالی» داوری کانون منتقدان جهانی /
سی سالگی یک رویداد هنری
دوره سیام با دبیری رحمت امینی، مشاور دبیری فریندخت زاهدی و با مدیریت نسیم سلیمانپور برای سومین بازار تئاتر ایران و مدیر اجرایی بخش بینالملل برگزار شد. هما روستا از اعضای هیئت داوری مسابقه ایران، فریندخت زاهدی از اعضای داوری منطقه 6 در بخش مرور تئاتر ایران در سال 90، گلاب آدینه از اعضای هیئت داوری مسابقه بینالملل، مریم معترف از اعضای هیئت داوران بخش بینالملل ششمین جشنواره بینالمللی تئاتر خیابانی مریوان و شهیندخت نجفزاده از اعضای هیئت انتخاب آثار بخش نمایشهای رادیویی بودند. در این دوره نیز 4 بزرگداشت برگزار شد که میتوان به بزرگداشت شیرین بزرگمهر اشاره کرد. در نمایشگاه آثار مسابقه عکس جشنواره عاطفه آرانی، فاطمه عرفنیان، آرزو اتحاد، آزاده میرزایی، لیلا ابراهیمی، لیلی صدیق، منصوره قلیچی، مهناز میناوند، مونا صدرفریدپور، شیوا خدابخش، شکوفه هاشمیان و تهمینه منزوی و در بخش مسابقه پوستر نگین احتسابیان، شکوه احمدی، الهه اطمینانی، نگار کاغذچی و فروغ یزدی حضور داشتند. جشنواره با 21 اثر در بخش مرور و برگزیدگان تئاتر مناطق و حضور 5 زن؛ شیما فرهمند از نویسندگان نمایش «ابرها»، ناتاشا محرمزاده نویسنده نمایش «بگو نقطه سرخط»، صحرا رمضانیان نویسنده نمایش «ملکه موریانه»، فرزانه سلحشور و مهسا آبیز کارگردانان نمایش «ملکه موریانه»، 9 اثر در بخش چشمانداز تئاتر ایران در سال 91 و حضور 2 زن؛ نغمه ثمینی نویسنده و افسانه ماهیان کارگردان نمایش «پالتوی پشمی قرمز»، 26 اثر در بخش میهمان و حضور 6 زن؛ چیستا یثربی نویسنده و کارگردان نمایش «چنگیزخان»، ستاره پسیانی کارگردان نمایش «دراکولا»، رویا مختاری نویسنده و کارگردان نمایش «سایه سیمرغ»، گلبرگ ابوترابیان نویسنده و کارگردان نمایش «مارخورده افعی شده»، فاطمه مکاری نویسنده نمایش «مراقب گربه باش»، منیژه محامدی کارگردان نمایش «مقبره سنگی»، نسیم احمدپور از نویسندگان نمایش «در جستوجوی تاریخ تولد و انقراض ماموتها» در بخش بینالملل(حضور از کشور فرانسه)، 9 اثر در بخش نگاه ویژه و حضور 6 زن؛ سلما سلامتی نویسنده و سمانه زندینژاد کارگردان نمایش «به مراسم مرگ داداش خوش آمدید»، نوشین تبریزی نویسنده و کارگردان نمایش «خانه پدری»، رکسانا بهرام از نویسندگان نمایش «سومین شنبه هفته»، تهمینه محمدی نویسنده و غزل اسکندرنژاد کارگردان نمایش «مرده ریگ»، 21 اثر در بخش فجر استانی و حضور 4 زن؛ گلبرگ ابوترابیان نویسنده و کارگردان نمایش «مارخورده افعی شده»، فریبا چوپاننزاد نویسنده و کارگردان نمایش «افسانه ماهی» در بخش فجر استانی، تارا جهانیراد نویسنده و کارگردان نمایش «بانوی تسبیح»، نگار نادری نویسنده و کارگردان نمایش «خواستن توانستن است»، 24 اثر در بخش خیابانی و حضور 3 زن؛ نرگس خاککار نویسنده و کارگردان نمایش «از پشت عینک ته استکانی»، بهار لطافتیان نویسنده نمایش «دشت بلوط و بنفشه»، مژگان معقولی کارگردان نمایش «سرای من»، 1 اثر در بخش محیطی و با حضور بهار اسدی کارگردان نمایش «هملت ماشیت»، 9 اثر در بخش نمایشنامهخوانی و حضور 4 زن؛ زری کریمی کارگردان نمایش «خشت خام خانه»، سلما سلامتی نویسنده و شهره سلطانی کارگردان نمایش «کمد»، مهسا دهقانیپور نویسنده و ملیکا رضی کارگردان نمایش «میخشکد پشت دیوار دلم دریا»، 14 اثر در بخش رادیو تئاتر و حضور 4 زن؛ سهیلا خدادادی نویسنده نمایش «بربط و خنجر»، آسیه امام رضایی نویسنده نمایش «در رکاب یحیی» و «ساحل»، آزاده نظرینسب نویسنده نمایش «قلههای کبود» و بیتا خارستانی کارگردان نمایش «ماجرای کوگل ماس» برگزار شد. 6 اثر در بخش تجربههای نو بدون حضور زنان نویسنده و کارگردان به صحته رفت. فجر سیساله در بخش عکس از عاطفه آرانی و در بخش پوستر از شکوه احمدی و نگین احتسابیان تقدیر و رتبه اول را به فروغ یزدی اهدا کرد. در مسابقه ایران، شیما میرحمیدی طراح صحنه منتخب برای طراحی نمایش «به مراسم مرگ داداش خوشآمدید» شناخته شد. همچنین ثریا شیرزادی از کرمانشاه برای بازی در نمایش «مرگ کسب و کار من است» بازیگر برگزیده این بخش بود و از نسیم ادبی و گیتی قاسمی برای نمایش «خون رقصه» تقدیر شد و فاطمه رضایی برای بازی در «چند برش کوچک از کیک تولد الیاس»، لادن مستوفی برای بازی در «نویسنده مرده است» و آزاده مویدی فرد برای بازی در «ژوکاست» کاندید شدند. فجر سی ام در بخش مسابقه ایران در بخش نمایشنامهنویسی و کارگردانی به ترتیب سلما رفیعی و سمانه زندی نژاد را برای نمایش «به مراسم مرگ داداش خوش آمدید» بهعنوان برگزیده معرفی کرد و از صحرا رمضانیان برای نمایش «مرگ کسب و کار من است» تقدیر شد. در بخش آثار منتخب دانشجویی از نمایشهای «به مراسم مرگ داداش خوش آمدید» و «سومین شنبه هفته» تقدیر شد. در بخش مسابقه بینالملل زنان به هیچ جایزهای دست نیافتند و نفیسه ملکیجو برای بازی در نمایش «سفید برفی و هفت کوتوله» و ستاره پسیانی برای بازی در نمایش «ریچارد سوم» کاندید شدند. در بخش خیابانی سعیده عبداللهی برگزیده طراحی لباس برای نمایش «یک تن بال پروانه»، سپیده امین عسگری طراح صحنه برگزیده برای نمایش «مجلس شبیهخوانی جولیوس سزار»، مژگان معقولی کارگردان برگزیده برای نمایش «سرای من» و راضیه ده پایینی هم برگزیده بازیگری برای نمایش «داستانک» بوده است.