تئاتری که با کمک مردم شکل می‌گیرد/ گزارشی در باره مخاطبان نمایش‌های خیابانی جشنواره تئاتر فجر

به گزارش روابط عمومی سی و سومین جشنواره بین المللی تئاتر فجر، در کنار نمایش‌های صحنه‌ای که به مدت 12 روز در سالن‌های مختلف شهر تهران به صحنه رفتند، جشنواره تئاتر فجر، میزبان نمایش‌های خیابانی هم بود که در سه محوطه تئاتر شهر، باغ هنر و برج میلاد، تماشاگران خود را سرگرم می‌کردند.
در چندین روز از جشنواره سی‌و‌سوم، سری به نمایش‌های خیابانی محوطه باغ هنرمندان و تئاتر شهر زدیم، تا از نزدیک شاهد حال‌و‌هوا و استقبال مخاطبان باشیم.
رهگذرانی که دیگر به راه‌شان ادامه نمی‌دهند
باغ هنر (خانه هنرمندان) در یک عصر زمستانی، خلوت به نظر می‌آید، مانند تئاتر شهر در یکی از شلوغ‌ترین نقاط شهر قرار ندارد و تنها محل گذار کسانی است که با قصد و هدف خاصی به سمتش آمده باشند؛ آدم‌هایی که برای بازدید از گالری‌ها، تئاتر‌ها و نمایشگاه‌ فروش کتاب‌های خارجی گذرشان به باغ هنرمندان و تماشاخانه ایرانشهر افتاده باشد.
اولین اجرای خیابانی محوطه خانه هنرمندان ایران، ساعت 16 آغاز می‌شود. نمایشی با تکنیک تئاتر شورایی که از همان ابتدا بنا را در ارتباط با مخاطبان می‌گذارد و حتی اجازه می‌دهد تماشاگران با جواب‌های خود، سرنوشت شخصیت‌های نمایش را مشخص کنند.
دور حوض آبی رنگ محوطه خانه هنرمندان شلوغ است؛ آدم‌هایی در گروه‌های سنی متفاوت از زن و مرد دور حوض نشسته یا ایستاده‌اند و جریان نمایش را دنبال می‌کنند. رهگذران رد می‌شوند و با کنجکاوی سرشان را برمی‌گردانند و بسیاری راهشان را کج می‌کنند و به تماشا می‌ایستند.
زنی چینی که همراه با شوهر ایرانی‌اش به تماشای نمایش ایستاده است، می‌گوید حتی یک کلمه از نمایش را نمی‌فهمد، اما برایش خیلی جالب است. مرد می‌گوید که خیلی عجله دارند و باید جایی می‌رفتند، اما به اصرار زن ایستاده‌اند تا کمی دیگر تماشا کنند. مرد هم‌زمان برای زن ترجمه می‌کند و زن با شور عجیبی نمایش را دنبال می‌کند.
واکنش‌های با مزه تماشاگران
اجرای بعدی از هنرمندان اهواز است؛ نمایشی که با مایه‌های طنز به موضوع دفاع مقدس می‌پردازد و استقبال بسیار خوب تماشاگران را در پی دارد.
زوجی جوان و دانشجو که از اجرای قبلی به پله‌ها تکیه داده و نمایش‌ها را دنبال می‌کنند، می‌گویند اولین بارشان است که نمایش‌های خیابانی جشنواره فجر امسال را دیده‌اند. آمده بودند که به نمایشگاه تصویرگری خانه هنرمندان سری بزنند و توجه‌شان به نمایش‌ها جلب شده است.
نمایش واقعاً توجه تماشاگران را به خود جلب کرده و گاهی اوقات واکنش‌های مردم از خود نمایش بامزه‌تر است. مردی که روی صندلی بالای پله‌ها نشسته است، بلند بلند می‌خندد و حتی توجه بازیگرها را هم به خود جلب می‌کند. پسرک فال فروش همیشگی باغ هنرمندان هم آن اطراف می‌چرخد ولی مدام یادش می‌رود فال‌هایش را بفروشد و همراه با بقیه تماشاگران می‌خندد.
نمایش به پایان خود می‌رسد و سهم باغ هنرمندان هم از نمایش‌های خیابانی برای یک روز تمام می‌شود.
جمعیت دور حوض کم‌کم پراکنده می‌شوند و محوطه خانه هنرمندان دوباره خلوت می‌شود. زنی میانسال همچنان دور حوض آبی رنگ نشسته است و به جایی نگاه می‌کند که بازیگران نمایش خیابانی تا دقایقی پیش آن‌جا بودند. زن که می‌گوید منتظر فرزندانش است تا باهم سری به نمایشگاه نقاشی بزنند، خوشحال است که نمایش‌‌های خیابانی اجرا می‌شوند و با مخاطب خود حتی اگر در نیمه‌های راه برسند، ارتباط برقرار می‌کنند.
تئاتر در میان شلوغی و ترافیک
در یک روز دیگر به چهار راه ولی‌عصر و پارک دانشجو سر می‌زنیم؛ جایی که پایگاه اصلی نمایش‌های خیابانی جشنواره تئاتر فجر است.
جمعیت جمع شده در محوطه تئاتر شهر چند برابر خانه هنرمندان است. این‌جا یکی از شلوغ‌ترین و پر رفت‌و‌آمدترین نقاط شهر است و نمایش‌های خیابانی حتی توجه رانندگان ماشین‌های خیابان انقلاب و ولی‌عصر را به خود جلب می‌کنند.
حال‌و‌هوای نمایش‌های خیابانی محوطه تئاترشهر با نمایش‌های باغ هنرمندان تفاوت دارد. نمایش‌های امروز تئاترشهر بیشتر آیینی سنتی هستند و همراه با موسیقی محلی، فضایی خاص را برای رهگذران و تماشاگران به وجود آورده‌اند.
گروه زیادی از مردم در انتظار شروع شدن نمایش‌های دو سالن اصلی و چهارسوی تئاترشهر هستند و در کنار باقی مردم هر از گاهی نگاهی به نمایش‌های خیابانی می‌اندازند.
جمعیت جمع شده زیاد است و تماشای نمایش را برای بعضی سخت‌تر می‌کند. دختر جوانی که دانشجوی تئاتر است و برای دیدن نمایش تالار چهارسو به تئاترشهر آمده است، همین جمعیت زیاد را مانع دیدن درست نمایش می‌داند. می‌گوید نمی‌داند کسانی که آن جلو ایستادند کی آمدند، ولی از وقتی که او آمده هیچ چیز را نتوانسته ببیند.
گروه دیگری از دانشجو‌ها که به تماشای نمایش خیابانی ایستاده‌اند، می‌گویند همیشه قبل و بعد اجراهای صحنه‌ای به تماشای کارهای خیابانی هم می‌ایستند، چرا که برایشان واکنش مردم و استقبال‌شان جالب است.
در بین تماشاگران نمایش‌های خیابانی محوطه تئاترشهر،‌ دو سرباز هم دیده می‌شوند. کارگران ساختمانی هم در میان جمعیت دیده می‌شوند. حتی پلیس‌هایی که مسئول گشت زدن در پارک هستند، هر از گاهی سرشان را برمی‌گردانند و به این تجمع آدم‌ها و نور و موسیقی نگاهی می‌اندازند. آخرین نمایش خیابانی محوطه تئاتر شهر هم تمام می‌شود و جمعیت متراکم کم‌کم پراکنده می‌شوند تا در مناسبت‌های دیگر دوباره شاهد نمایش‌های خیابانی باشند.
سی‌و‌سومین جشنواره تئاتر فجر مثل دوره‌های گذشته، شاهد انواع مختلفی از نمایش‌های خیابانی بود؛ نوعی متفاوت از تئاتر که در میان خیابان و هیاهو ترافیک، درست جلوی چشمان‌ مردم و با کمک آنان شکل می‌گیرد.