شکاف نسل‌ها و سنت‌های فراموش شده ایرانی/ گزارش تمرین نمایش «ساعت۲۰» به کارگردانی سید‌علی موسویان
سید‌علی موسویان، کارگردان نمایش «ساعت۲۰»، شکاف میان نسل‌ها و سنت‌های فراموش شده ایرانی را در بخش تازه‌های جشنواره تئاتر فجر به صحنه می‌برد.
مهسا مقدم: «ساعت۲۰» اسم نمایشی است که باید برای گرفتن گزارش تمرین آن به پلاتوی شماره ۳۲ خانه نمایشِ اداره تئاتر برویم. سید‌علی موسویان، که پنجمین کار خود را به جشنواه تئاتر فجر خواهد آورد، این روزها همراه گروهش، خود را برای حضور در بخش تازه‌های تئاتر آماده می‌کند.
همراه عکاس وارد پلاتوی ۳۲ می‌شویم. بعضی از اعضای گروه نمایشی دور هم جمع شده‌اند و منتظر هستند تا تمامی عوامل در پلاتو حاضر شوند تا تمرین خود را آغاز کنند. از این فرصت استفاده می‌کنم تا بتوانم با موسویان گپی کوتاه بزنم، او پیشنهاد می‌کند که به بیرون پلاتو برویم تا صدایش به گوش من برسد.
این کارگردان، کار خود را از هیچ یک از نمایشنامه‌های شناخته شده دنیا اقتباس یا ترجمه نکرده و ترجیح داده است برداشتی آزاد از زندگی پدربزرگ خود داشته باشد. او از شکاف نسل‌ها و کم رنگ شدن احترام به بزرگ‌تر‌ها گلایه می‌کند و می‌گوید: «متاسفانه احترام به بزرگ‌تر‌ها در میان نسل جدید کم رنگ شده است، این موضوع برایم تبدیل به یک دغدغه شده و خواستم به سهم خودم نقدی بر شرایط موجود داشته باشم.»
او درباره عشق و علاقه به هنر تئاتر می‌گوید: «هنرمندان تئاتر تمامی مشکلات را می‌دانند، اما نمی‌توانند از فعالیت خود دست بکشند. ما به تئاتر مبتلا شده‌ایم و بدون تئاتر نمی‌توانیم زندگی کنیم. شاید اجرای عمومی به گروه ما تعلق نگیرد و کمک هزینه جشنواره نتواند گروه نمایشی را تامین کند، اما باز هم دست از فعالیت نمی‌کشیم. البته متاسفانه از این عشق و علاقه، علیه ما استفاده شده و مسئولان حمایت لازم را از هنر تئاتر نمی‌کنند.»
موسویان که این نمایش را در بخش تازه‌های تئاتر شرکت داده است، در این باره توضیح می‌دهد: «شاید بهتر است به شیوه‌ای اصولی‌تر این بخش را برگزار کنیم. ما تنها در اجرای بازبینی حق استفاده از دکور، نور و گریم را داریم که این اتفاق بیشتر شبیه به فاجعه است؛ بازیگران بعد از تمرینات متعدد در پلاتوهای خالی به طور ناگهانی وارد یک سالن تئاتر می‌شوند و باید در مدت زمانی کوتاه، خود را با سالن نمایش هماهنگ کنند.»
این کارگردان که نمایش او در بخش مسابقه بین‌الملل به رقابت خواهد پرداخت، از شیوه داوری این بخش انتقاد می‌کند و توضیح می‌دهد: «در مسابقه بین‌الملل، آثار تمامی بخش‌ها در کنار هم داوری می‌شوند که اشتباه است. در حالی که آثار تازه‌های تئاتر، تنها چند ماه برای تمرین و اجرای نمایش خود فرصت دارند، در کنار کارهایی قرار می‌گیرند که اجرای عمومی خود را پشت سر گذاشته و تبدیل به اثری پخته شده‌اند؛ این شرایط برای داوری منصفانه نیست.»
موسویان در باره انتقادات یکی دو هفته گذشته به جشنواره تئاتر فجر هم می‌گوید: «این جشنواره هنوز کار خود را آغاز نکرده، با حجم زیادی از انتقادات روبرو شده است. منتقدان تنها با این کار، انرژی دبیر این دوره و همه فعالان برگزاری آن را می‌گیرند. ما باید قبول کنیم که در شرایط نامساعد اقتصادی هستیم و با این شرایط باید جشنواره را هم بر پا کنیم.»
بعد از پایان صحبت‌های موسویان، از کوروش زارعی می‌خواهم درباره نقش خود و دلیل حضورش در این نمایش بگوید. زارعی که نقش کاظم را در این نمایش بازی می‌کند، از قلم دوست داشتنی موسویان در این نمایشنامه می‌گوید و اضافه می‌کند: «خوشحالم که با گروهی جوان و بسیار پرانرژی و خلاق کار می‌کنم. کاظم، نقش پیچیده‌ای است و فراز و نشیب‌های زیادی دارد. این کاراکتر بسیار پایبند سنت‌ها و اصالت ایرانی است؛ ویژگی که در مردم امروز در حال از بین رفتن است.»
این بازیگر درباره ریزه کاری‌های نقش خود توضیح می‌دهد: «بخش اصلی نقش در آمده است، اما ظرافت‌های کاراکتر هنوز جای کار دارد. تئاتر تنها هنری است که هنرمند می‌تواند در هر شب اجرای آن به دستاوردهای جدیدی دست پیدا کند و بازی پخته‌تری داشته باشد.»
زارعی برای تمامی گروه‌های شرکت کننده جشنواره تئاتر فجر آرزوی موفقیت و دست‌یابی به اجرای عمومی می‌کند و می‌گوید: «تمامی گروه‌ها برای شرکت در این جشنواره، چندین ماه وقت صرف کرده و حق داشتن اجرای عمومی را دارند که امیدوارم این شرایط برای همه گروه‌ها فراهم شود.»
تمرینات گروه کم کم در حال آغاز شدن است که به سراغ یکی از بازیگران می‌روم؛ سروش طاهری که در بخش تازه‌های جشنواره، نمایش «مروارید» را به عنوان کارگردان اجرا خواهد کرد. او در نمایش «ساعت۲۰»، نقش یک معتاد را ایفا می‌کند و از تجربه کار با موسویان می‌گوید: «علی موسویان کارگردان بسیار جدی و حساسی است من قبلاً هم تجربه همکاری با او را داشته‌ام.» و بعد به شوخی ادامه می‌دهد که موسویان نمی‌تواند من را اذیت کند، چرا که او هم در نمایش من بازی می‌کند و می‌داند که باید با من مهربان باشد.
او به تمرینات شخصی خود برای رسیدن به نقش اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: «به اندازه‌ای که برای تمرین در پلاتوی اداره تئاتر با بچه‌های گروه وقت می‌گذارم، در خانه هم تمرین شخصی دارم تا بتوانم ریزه کاری‌های شخصیت را در بیاورم.»
بازیگران مشغول تمرین می‌شوند و من به سراغ وحید لاری، طراح صحنه و لباس این نمایش می‌روم. او در باره طراحی لباس و صحنه این کار توضیح می‌دهد: «طراحی صحنه و لباس کارهای رئالیستی سخت‌تر است، زیرا همه اجزاء باید به درستی دیده و روی آن‌ها تاکید شود و چیزی هم از قلم نیفتد. طراحی صحنه باید منطبق با مفاهیم نمایش باشد و پیامی را به مخاطب منتقل کند. همچنین داشتن هارمونی در شکل و فرم و رنگ هم لازم است.»
او اضافه می‌کند: «فضای نمایش در یک خانه بازسازی شده متعلق به دهه ۶۰ روایت می‌شود. چیدمان این خانه باید طوری طراحی می‌شد تا بدون لطمه خوردن به ریتم نمایش، فضای اتاق سه بار دیده شود.»
لاری ادامه می‌دهد: «طراحی صحنه و لباس نقش بسیار مهمی در القای مفاهیم نمایش دارد؛ تماشاگر در وهله اول با صحنه نمایش روبرو می‌شود. نادیده گرفتن بخش طراحی صحنه، صدمه جبران ناپذیری به روح یک درام می‌زند.»
کوروش زارعی، امیر کربلایی‌زاده، سروش طاهری، فاطمه امینی، فریبا شاهسوند، حسین پورکریمی، فاطمه طرفه، آرزو نبوت، محمد زوار بی‌ریا و حسین کریمی، بازیگران این نمایش هستند.
از جمله عوامل دیگر «ساعت ۲۰» می‌توان به وحید لاری طراح صحنه و لباس، بهنام رحیمی آهنگساز، پوران مرادی، مرتضی برزگرزادگان و عرفان‌پور محمدی (دستیاران کارگردان) اشاره کرد.
نمایش «ساعت ۲۰»، در نهمین روز برگزاری جشنواره تئاتر فجر، در دو سانس 18:30 و 20:30 در تالار چهارسو به اجرا در می‌آید.
سی‌و‌سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به دبیری اردشیر صالح‌پور، یکم تا 12 بهمن ماه 93 برگزار می‌شود.