گزارشی از بخش تئاتر خیابانی جشنواره
تئاتر خیابانی، تئاتری برای همه

سید جواد روشن: تئاتر خیابانی از جمله اشکال تئاتری است که می توان ادعا کرد به خاطر مکان و شکل اجرایش بیشترین مخاطب را دارد.
برشت در یکی از اشعارش می گوید: یک روز تماشاگرم را در خیابانی خاک آلود دیدم / با مته ای در دستهایش / یک لحظه مرا نگاه کرد / بی درنگ میان خانه ها تئاترم را ساختم. تئاتر خیابانی می تواند در ایستگاه مترو ، یک کافه ، خیابان ، کارخانه و هر مکان دیگری اجرا شود و در شکل آغازینش بیشتر کارکردی سیاسی و اجتماعی داشته داشت .
در کشور ما نیز تلاش های اولیه و پراکنده تئاتر خیابانی ، شکلی سیاسی داشته است ولی در امروز تئاتر خیابانی ما در شکلی اجتماعی و فرهنگی به خوبی جای خود را در میان مخاطبان باز کرده است و با تلاش مسئولان و هنرمندان این حوزه ، توانسته است جایگاهی قابل قبول داشته باشد. تئاتر خیابانی به راحتی خود را از حصار سالن ها خارج می کند و با مخاطبان در حال گذرش ارتباط بر قرار می کند. در تئاتر خیابانی مسائل مالی و فروش گیشه اهمیت ندارد و تنها ارتباط با مخاطب حائز اهمیت است از این رو اگر نباشد حمایت ارگان های فرهنگی و هنری ، هنرمندان این رشته نمی توانند آن چنان که باید و شاید فعالیت داشته باشند.
در سال ها ی اخیر تئاتر خیابانی به یکی از بخش های ثابت جشنواره های تئاتری تبدیل شده است و جشنواره تئاتر مریوان نیز در سال های اخیر به عنوان یک جشنواره موثر و بزرگ در زمینه تئاتر خیابانی به خوبی جای خود را در میان جشنواره های تئاتری باز کرده است . از این رو هر ساله در بخش تئاتر خیابانی جشنواره تئاتر فجر گروه های برتر این جشنواره نیز به اجرا می پردازند و حضوری جدی دارند ولی به زعم مجید امرایی ، مدیر دفتر تئاتری خیابانی مرکز هنرهای نمایشی و مدیر این بخش آنچنان که شایسته است این هنرمندان مورد حمایت مالی قرار نمی گیرند.
در سی امین دوره جشنواره تئاتر فجر ، همزمان با آغاز اجراهای بخش صحنه ای ، از روز چهارشنبه 12 بهمن ماه ، اجراهای بخش تئاتر خیابانی نیز آغاز شده است و با توجه به بارندگی و سردی هوا در روزهای اخیر گروه های تئاتر خیابانی اجراهایی موفق داشتند و مورد استقبال خوب تماشاگران قرار گرفتند.
در این دوره از جشنواره تئاتر فجر 24 گروه در قالب سه قسمت در بخش تئاتر خیابانی حضور دارند. نمایش های "دشت بلوط بنفشه" نوشته بهار لطافتیان و کار سید فریدون احمدی از سنندج ، "تکم" نوشته و کار مهدی صالحیار از مرند ، " جهان زیر پای آئین ماست" نوشته ایوب رحیمی و کار مشترک باقر رمضان زاده و حسن سبحانی از میناب ، "هیکل " نوشته علی ذاکری و کار حسین محمد حسینی از قشم و " خورتاب" نوشته محمد علی صادق حسنی و کار رضا جوشنی از لاهیجان آثاری بودند که در قسمت نمایش های آئینی از 5 تا 11 بهمن ماه در محوطه کاخ گلستان و مجموعه تئاترشهر اجرا شدند.
در قسمت مسابقه تئاتر خیابانی نیز نمایش های " تولد" نوشته و کار میثم سرآبادانی از تفرش ، "یک تن بال پروانه" نوشته و کار سعید خیرالهی از دهلران ، "سرای من" نوشته پیام عزیزی و کار مژگان معقولی از تهران ، "مجلس شبیه خوانی جولیس سزار" نوشته و کار اصغر گروسی از نظرآباد ، "شاخ تو شاخ" نوشته و کار مهدی کشمیری از بجنورد ، "میعادگاه" نوشته آزاده کمال بروجردی و کار مشترک حسین عبدالهی و احمد صمیمی از فولادشهر ، "زندگی در چند نگاه" نوشته مسعود مهرابی و کار امیر شاه علی از تهران ، "دستبند" نوشته و کار محمد علی صادق حسنی از لاهیجان و "داستانک " نوشته و کار روحالله سنایی و امیر حسین شفیعی از ورامین و در بخش برگزیده ششمین جشنواره بین المللی تئار خیابانی مریوان نیز نمایش های "جایی برای ما سه نفر" نوشته و کار مهدی حبیبی از ملایر ، "جیره بندی عشق در قرن 21" نوشته و کار حیدر رضایی از دهلران ، "آیرو برزن پاتو زمینه نذار" نوشته و کار سعید خیرالهی از دهلران ، "جشن سالگرد" نوشته و کار فرامرز قلیچ خانی از البرز ، "برزخ شب زادگان" نوشته و کار عزیز زادسر از مریوان ، "برداشت آزاد" نوشته و کار هاوری رضایی از سقز ، "خیابان یک طرفه " نوشته و کار سامان خلیلیان از تهران ، "پینوکیو" نوشته و کار علی نوریان از نظرآباد ، "از پشت عینک ته استکانی" نوشته و کار نرگس خاک کار از ملایر و " هیس" نوشته و کار امیر حسین شفیعی از ورامین آثاری هستند که از 12 تا 18 بهمن ماه در محوطه باز مجموعه تئاترشهر ، پارکینگ تالار وحدت و و باغ هنر اجرا خواهند شد.
همچنین در این دوره از جشنواره دو نمایش خیابانی نیز در قسمت میهمان بین الملل اجرا شدند."سوارکاران" نوشته و کار ژاک لوک پرووست از فرانسه و « من، تو، او، ما، شما، ایشان» کار افتال گولبوداک از کشور ترکیه نمایش های خیابانی بودند که علاوه بر حضور در فجر استانی در تهران نیز اجرا شدند و مورد استقبال خوب مخاطبان قرار گرفتند.
همچنین در این دوره از جشنواره هر روز از ساعت 18 در دانشگاه هنر شاهد اجرای محیطی نمایش" هملت ماشین" نوشته هاینر مولر و کارگردانی بهاره اسدی خواهیم بود. این نمایش که از برگزیدگان چهاردهمین جشنواره بین المللی تئاتر دانشگاهی است توانسته است حضوری موثر در جشنواره داشته باشد و مورد استقبال خوب تماشاگران نیز قرار گرفته است.