حرف اول را سیال بودن می زند

پس از پایان جشنواره بلافاصله شاهد حضور این اثر در تالار چهارسو به منظور اجرای عمومی خواهیم بود. 
فاوست گوته
«فاوست نام نمایشنامه‌ای است اثر یوهان ولفگانگ فون گوته (۱۸۳۲-۱۷۴۹)، نویسنده برجسته آلمانی. این اثر، دو بار و هر دو بار از فرانسه به فارسی ترجمه شده است. یک بار توسط «اسدالله مبشری» و بعدها توسط «م. به آذین» که مورد اخیر توسط «انتشارات نیلوفر» به چاپ رسیده است.»(ویکی پدیا)
این کتاب در دو قسمت نوشته شده: قسمت نخست در 1808 و قسمت دوم 1831 منتشر شده است. این درام بزرگ در حقیقت حاصل یک عمر تجربه شاعر، نویسنده، فیلسوف، سیاستمدار، دانشمند، منتقد هنری و مدیر تئاتر گوته است. نوشتن این کتاب بدون اینکه مانع از اختیار مشاغل متنوع شود از دوران جوانی گوته آغاز شد و درست تا چند ماهی قبل از مرگش در 1832 «به سن 82 سالگی» به طول انجامید.
قسمت اول مانند یک نمایشنامه اسرارآمیز با مقدمه ای معروف در باب بهشت که اساساً توضیح و تفسیر قسمت اول از این کار عظیم است، شروع می شود. خداوند بنا به خواهش شیطان به او اجازه می دهد تا درستی و راستی فاوست، خدمتگزار خدا را آزمایش نماید. مفیستوفلس با فاوست سالخورده معامله ای می کند. اگر فاوست حتی برای یک لحظه هم با این معامله موافقت کند، روح از تنش پرواز خواهد کرد.
فاوست دوباره جوان می شود و با مفیستوفلس به مسافرت می پردازد تا از تمام لذایذ زمینی برخوردار شود. در زمین عاشق دختر ساده ای به نام مارگارت می شود بعد به او خیانت می کند و مسؤول سقوط و مرگ او می شود. مفیستوفلس فکر می کند که روح مارگارت را اسیر خواهد کرد ولی صفای عشق او نسبت به فاوست و امتناع او از نجات یافتن از چنگال مرگ، سبب نجات او می شود. قسمت اول نمایش به پایان می رسد ولی فاوست هنوز در دنیای شهوات و هوس ها آن لحظه پر شکوه هستی را که در آرزوی به چنگ آوردنش می باشد، نیافته است.
در قسمت دوم فاوست که مربوط به زندگی عادی و زیبایی طبیعی است، شعر فلسفی عمیقی به کار گرفته شده است، که شباهت کمتری به قسمت اول دارد. فاوست در اینجا تمام قدرت های دنیوی و معنوی را می آزماید و هنوز آن لحظه ای را که چنین مشتاقانه در جست وجویش است، حتی در عشق هلن تروا نمی یابد.
مفیستوفلس تقریباً از انجام معامله اش نومید شده است. سرانجام فاوست خسته و سیر از گشت و گذار دوباره مرد سالخورده ای می شود و علاقه مند می شود که اراضی دریا را دوباره آباد کند. این نقشه در نظر او کار کوچکی می نماید و حال آن که فواید بی شماری برای تعداد بسیاری از مردم در بردارد. در اینجا فاوست با تعجب می بیند که این کار غیرجالب و اجتماعی خوشحالی عمیق و حقیقی را به او ارزانی داشته است.
این انگیزه چنان شریف است که مفیستوفلس عاقبت از به چنگ آوردن روح فاوست مانند روح مارگارت بیچاره در قسمت اول داستان، محروم می شود. به هرحال فاوست اثری است که تا ابد در دنیای ادبیات جاویدان خواهد ماند.
متأسفانه به علت عظمت کار نمایش فاوست بر روی صحنه چندان آسان نیست و تاکنون چند بار به طور استثنایی و با تحمل زحمات و هزینه های بسیار و با تطبیق دقیق دو قسمت اول و دوم، آن را نمایش داده اند.
گوتو موسیقیدان معروف اپرایی مشهور بر روی این اثر ساخته است. (مهرداد مهرگان، وبلاگ فاوست)

فاوست نعیمی
نمایش «فاوست» اقتباسی از شاهکار «گوته» نمایشنامه نویس آلمانی است که پس از تصویب شورای نظارت و ارزشیابی مرکز هنرهای نمایشی برای شرکت در بخش چشم انداز جشنواره بیست و نهم تئاتر فجر پذیرفته شده است. نعیمی، نمایشنامه «فاوست» را اثری برای خواندن می داند و می گوید: «این نمایش اثری نیست که بتوان آن را به راحتی اجرا کرد. به همین علت هیچ وقت در ایران به روی صحنه نرفته و برای نخستین بار قرار است چنین اتفاقی روی دهد.» البته تاکنون فقط چند اجرای دانشجویی از این متن به صحنه آمده است. 
او بر خلاف ترجمه به آذین که زبان پر طمطراقی را برای ترجمه اثر گوته انتخاب کرده، سعی کرده تا زبان نمایشش از آن حالت فاصله بگیرد و همچنان شاعرانگی خود را حفظ کند. همچنین از آن کارکرد رمانتیک گوته هم دور شده تا واقعیت امروزین در نمایش بارز شود. مثلاً مارگریت (مارگارت) 14 ساله با آن که تن به گناه داده و توبه کرده است، و خود را برای این منظور وقف کلیسا کرده است اما با دیدن اولین عشق راستین نمی تواند از او چشم بپوشد. 
بنابر گفته نعیمی، هدف گروه «شایا» این است که از تئاتر پیشرو دنیا عقب نماند. به همین خاطر دو سال را صرف نوشت، تمرین و اجرای فاوست کرده است. او علاوه بر متن گوته دو متن دیگر را هم مطالعه کرده است. یکی اثری از کریستوفر مارلو به نام «مفیستو» و دومی «فاوست» فرناندو پسوا است. البته از این دو متن برداشتی نکرده است و در این حد بوده که بداند اقتباس های دیگری به زبان و بیان متفاوتی با اثر گوته خلق شده است. چنانچه اقتباس و بازخوانی نعیمی نیز با اثر گوته متفاوت شده است. او مدام به اجرای این متن فکر می‌کرد تا اثری با شأن و جایگاه بالا در تئاتر ایران تولید کند.
در فاوست گوته مدرنیته و دنیای صنعتی وارد می شود. در فاوست نعیمی مرحله بعدی هست تا رسیدن به جهان امروز با تمام پیچیدگی هایش که به فکر آدمی هم خطور نمی کند. در اینجا ماهواره، اینترنت، و دیگر عناصر تکنولوژیک دستخوش اتفاقات امروزی می شود.
در فاوستی که حمیدرضا نعیمی به روی صحنه می برد، مرحله دیگر یا سومی، افزون بر آنچه که در فاوست گوته می بینیم، روایت می شود و فاوست با مشاهده جنگ ها و نسل کشی ها در جهان تصمیم می گیرد با تشکیل «ان.جی او»‌ به دفاع از حقوق مردم بپردازد.
او واگنر را در نمایش خود گسترش می دهد و البته این کاراکتر دیگر بد نیست. واگنر شرایطی را برای فاوست ایجاد می کند تا خودش فاجعه را رقم بزند. 

اصل لذت و قصه گویی 
حمیدرضا نعیمی بسیار به قصه گویی اهمیت می دهد چراکه معتقد است بشر هنوز هم تا امروز به قصه گفتن و قصه شنیدن بها داده است. به همین خاطر در چهارچوب تمام تغییرات و تبدیلات رکن اصلی اش حفظ قصه گویی است. 
گروه شایا به این متن نیز رویکردی امروزی داشته ‌اند تا علاوه بر چالش فکری در ذهن مخاطب، او از دیدن نمایش لذت ببرد. به نظر نعیمی، در نمایش «فاوست» تغییری در شخصیت های نمایش داده نشده اما آنچه که در اجرای آن اتفاق می افتد، بررسی رفتار شخصیت ها، چگونگی روابط آنها با یکدیگر و زبان اثر است که با تفسیر و نوع نگاه و برداشت او از نمایش و انتقال آن به مخاطب صورت می گیرد.
نمایشنامه «فاوست» اثری جهانشمول است و در آن مفاهیمی مانند عشق، مرگ، خدا، شیطان و هستی به شکل جذابی مطرح می شود که در دنیا با یک تعبیر و تعریف ارایه می شوند. همین خود یک رکن خواهد شد تا به مکان و جغرافیای خاصی در اجرای آن اندیشه نشود. حتی این مفاهیم به لحاظ تاریخی نیز در گذر از زمان تازگی و طراوت خود را حفظ کرده اند.
از نظر نعیمی متن نمایشنامه نیز به اندازه کافی قدرتمند هست که برای سرگرم شدن و نیز مخاطبانی که با فکر و اندیشه به سالن نمایش می آیند، ارتباط برقرار کند. بنابراین نعیمی لذت و اندیشه را در هم می آمیزد تا مخاطبان بیشتری جذب این اثر شوند. 
مخاطب این نمایش هر آدمی با هر میزان سواد و حرفه ای خواهد بود حتی بی سوادها هم از آن لذت می برند. او دوست دارد که مخاطب خاص با هیچ پیش فرضی پا به سالن نگذارد اما می داند که این نوع مخاطب با گارد بسته می آید. او هم سعی خود را کرده تا اجرایش بتواند بر این مخاطب هم چیره شود و از سالن با رضایت خاطر بیرون بفرستد. نعیمی فاوست مستقلی را اجرا می کند و نیازی نیست حتی تماشاگران اثر گوته را تورقی کرده باشند.

شیوه اجرا
گروه شایا همانند دیگر آثارشان که اقتباسی از آثار بزرگان بوده است، به شکل امروزی تر فاوست را اجرا می کنند. در اینجا تعدد صحنه هایی هست که تعویضی هم نیست چرا که همه چیز در دل رویدادهای نمایش اجرایی می شود.
بازی ها هم پرانرژی، روان و راحت خواهد بود. از آن دکلماسیون اجراهای کلاسیک هم چشم پوشیده شده است. در این نمایش نشانه های زیادی هست. سیال بودن حرف اول را می زند. البته اجرا یک سویه است و سیال بودن در طراحی صحنه، و میزانسن در تمام مراحل اجرا دیده می شود. لباس هم شکل قدیمی و امروزی دارد. بخش اول قدیمی و بخش دوم دنیای امروز است. در آهنگسازی هم در ابتدا از سازهای زهی و موسیقی قدیمی تر و در قسمت دوم که اختصاص به دنیای مدرن دارد، موسیقی هم ماشینی و الکترونیک خواهد شد. 
گروه شایا علاقه ای به چهره پردازی نداشتند اما در این اجرا و در قسمت اولش ناگزیرند که از طراحی چهره استفاده کنند.

عوامل اجرا
در «فاوست» خسرو شهراز، ایوب آقاخانی، بهناز نازی، یعقوب صباحی، فروغ قجابگلی، محسن گودرزی، وحید راد، امین طباطبایی، علیرضا شیردل، علیرضا طهماسبی، محسن حسین ‌قلی پور و مهرداد خانی ایفای نقش می‌ کنند. همچنین رضا مهدی‌زاده: طراح صحنه، پریدخت عابدین نژاد: طراح لباس، محمد جدیدی: آهنگساز، مرتضی اتابکی: طراح پوستر و نورالدین حیدری ‌ماهر دستیار و برنامه ‌ریز نمایش هستند.
نعیمی با نمایشنامه «فیل» به کارگردانی بهناز نازی سال گذشته و در بخش تجربه های نو بیست و هشتمین جشنواره تئاتر فجر حضور داشت، این نمایش هنوز اجرای عمومی نشده است.
از گروه تئاتر «شایا»، نمایش هایی از جمله «شاه لیر»، «صبحانه برای ایکاروس»، «کالون»، «آژاکس»، و «مکبث» به روی صحنه رفته است.