بزنگاهی به نام جشنواره تئاتر فجر

این جشنواره شاید از معدود محصولات بعد از انقلاب باشد که با وجود تنگ نظری ها مقبولیت جهانی نیز یافته است.
این اهمیت و مقبولیت سبب می شود که خود ما نیز نسبت به آن فضایی که در گستره این جشنواره قابل ملاحظه و اعتناء است، برخوردی درست و منطقی داشته باشیم. جشنواره تئاتر فجر می تواند آینه دار منطقی ترین تصویر از کلیت تئاتر کشور باشد.
ذائقه ها و سلایق موجود در تئاتر این مرز و بوم و حتی سلیقه فرمایشی سیاستگذاران نیز در آن در آن قابل رویت است. دیگی است که در آن از منظر تئاتری هر بنشنی جوش می خورد. بماند و می دانیم که هرگز نتوانسته به صد در صد سلایق موجود در تئاترمان احاطه یافته و تصویرگر واقعیت دقیق آن باشد ولی لااقل با نگاهی درصدی به عدد 75 رسیده است و این خود کم نیست.
چرا جشنواره تئاتر فجر هرگز در طی 28 دوره گذشته خود، با وجود وسعت، مقبولیت و محبوبیتش و با وجود درنگ و مکث نگاه های خارجی نتوانسته به طور مطلق بازتابنده همه قابلیت ها و سلایق موجود در تئاتر کشورمان باشد؟
این سئوال هست یا نه همین نوشته است که پاسخ ها و احتمالات آن را می خوانید:
الف- هرگز از ضعف و نقص امکانات سخت افزاری تئاتر غافل نیستیم و نخواهیم بود. اگر تالارهای و تئاترهای مجهزتری داشتیم، بی شک می شد در بازه زمانی تعریف شده در دل جشنواره، آثار بیشتری را پوشش داد و این گونه مجموعه کامل تری از تئاتر پیش روی بینندگان و جویندگان بضاعت تئاتری این ملک قرار داد.
هنوز در طی سی سال حرکت شایسته ای برای گسترش امکانات سخت افزاری تئاتر و سالن های نمایش نشده است و تحرکاتی که صورت گرفته در مقایسه با دوره سی و دو ساله - تو بگو بیست و نه تا بازتابنده عمر جشنواره تئاتر فجر هم باشد - کافی و چشمگیر نیست.
ب- مساله غیر رقابتی شدن جشنواره تئاتر فجر آن را از تک و تا انداخت. بیایید این تئوری های کذایی و تزریقی را کنار بگذاریم و واقع بین باشیم. در ساز و کار و شکل موجودیت یافتن جشنواره تئاتر فجر این تصور که «رقابتی نبودن سازنده تر است» یک تصور کودکانه است. تئاتر ما همین را می خواهد. ما همین را می خواهیم. اینک انگیزه ها برای حضور در آن تضعیف شده است. نمی خواهید واقع بین باشید؟ بسیار خب! غیر رقابتی بودن جشنواره تئاتر فجر بسیار ایده آل است و به نگاه جهانی و حرفه ای جشنواره ها نزدیک تر است و ما چون از هر نظر به استانداردهای جهانی نزدیک هستیم، پس جشنواره تئاترمان باید چنین باشد! من هم موافقم!!! همین بخش کوچک رقابتی آن کافی است. زیاد هم هست!!!
ج- سیاست زدگی آفتی است که همواره این جشنواره و جشنواره فیلم فجر را تهدید کرده، تحت الشعاع قرار داده است. کاش این جشنواره بزرگ ارزشمند فرسنگ ها دورتر از سیاست می ایستاد تا این تردیدهای گاه و بی گاه درباره آن، درباره حضور یا عدم حضور در آن و این حرف ها و چه، در ذهن هنرمندان تئاتر نمی نشست.
این گونه شاید باز بیشتر و بیشتر به انطباق جشنواره با واقعیت توانایی های تئاتر کشور نزدیک می شدیم. هنوز هم دیر نشده! ای کاش جشنواره تئاتر فجر از تمام خط کشی های موجود و سیاست ها دورتر بایستد تا به صورت مستقل آیینه تمام نمای پتانسیل تئاتری کشور باشد. آرزوی محالی است که دریغ به جانم می نشاند. اما خب آرزو بر جوانان عیب نیست! اگر هنوز جوان محسوب می شویم!