جشنواره فجر، مهمترین رویداد تئاتری کشور

خیلی از چهره های شناخته شده امروز تئاتر ایران، از دل همین جشنواره ها بیرون آمدند و شناخته شدند. برای شهرستانی ها که هم غم شان رسیدن به جشنواره تئاتر فجر است، جشنواره فجر به مثابه یک خیزش و انگیزه برای کارکردن در شرایط سخت و طاقت فرسای شهرستان هاست؛ تا مجالی یابند توانایی های خودشان را در معرض تماشای عموم قرار دهند. اما متاسفانه مثل خیلی از شاخص های اجتماعی و فرهنگی ما که دچار آزمون و خطاست، جشنواره فجر نیز در طول عمر بیست و هشت ساله خود با آزمون و خطاهای زیادی روبرو شده است؛ شاید هم سلایق مدیران تئاتری کشور این آزمون ها را پیش آورده است. جشنواره تئاتر فجر گاهی به صورت رقابتی و گاهی غیررقابتی برگزار شده و این مساله همواره مخالفان و موافقانی داشته است. صرف نظر از اینکه پس از برگزاری چند دوره به صورت غیررقابتی، باز هم ورق به سوی رقابتی شدن جشنواره برگشته است. اما در این میان فکری به حال تئاتر شهرستان نشده است و حضور گروه های تئاتری در بخش مسابقه منحصر شده به تئاتر مرکز و احیانا شاید چند نفر از تئاتری های شهرستانی که به زحمت می توان آنها را از تئاتر تهران تفکیک کرد. چرا که یا تهران نشین شده اند و یا تنها محل سکونتشان در شهرستان است و در تئاتر تهران حضور دارند. در بخش مسابقه بین الملل جشنواره بیست و هفتم فجر تنها ظرفیت پذیرش گروه های ایرانی شش نمایش بود که حتی این تعداد برای گروه های مرکز هم بسیار ناچیز بود. یک گروه شهرستانی با هر جان کندنی است با همه مشکلات یک کار آماده می کند، برای چه؟ طبیعی است برای حضور در ویترین تئاتر کشور؛ یعنی جشنواره فجر. برای اینکه کارش ارزش گذاری شود. برای اینکه کارش داوری و نقد شود. جشنواره استانی را با رقابت بین تئاترهای شهرستان و استانش سپری می کند و انتخاب شده و در نهایت راهی جشنواره منطقه ای می شود . آنجا هم بار دیگر کارها رقابت می کند تا جواز حضور در جشنواره فجر را پیدا کند. اما تا اینکه به جشنواره فجر راه می یابد یک راست به بخش مرور و غیر رقابتی می رود و با این حجم جشنواره و بخش های متعددی که دارد چه بسا تماشاگران و مخاطبان جشنواره اصلا فرصت و رغبت تماشای کارهای بخش مرور را هم نداشته باشند. آن وقت این شهرستانی علی رغم گذشتن از هفت خان رستم، با یک اجراء به شهرستان خود باز می گردد. اغراق نیست اگر بگویم برای بسیاری از تئاتری های شهرستانی جشنواره منطقه ای ارزش و اهمیتش بیشتر از جشنواره فجر شده است.
امیدوارم طراحی کنندگان جشنواره فجر بیشتر به تئاتر شهرستان بهاء دهند و هجازه ندهند اندک انگیزه حضور در جشنواره تئاتر فجر در هنرمندان تئاتر شهرستان ها از بین رود. بی شک حضور یک گروه تئاتر شهرستانی در جشنواره فجر پیامدهای خوبی برای تئاتر شهرستان و استان اش در پی دارد و مدیران تئاتر استانی را بیشتر مجاب می کند تا به تئاتر توجه کنند. اما ویژگی خیلی خوب جشنواره بیست و هشتم به نظرم بخش بازار تئاتر ایران است که برای اولین بار در این جشنواره طراحی و برنامه ریزی شده است. امیدوارم در این خصوص هم توجه بیشتری به تئاتر شهرستان ها شود.