در حال بارگذاری ...
در گفت و گو با ایران تئاتر مطرح شد؛

هنرمندان در بخش رادیوتئاتر از عناصر دلخواه خود بهره بردند

امین رهبر مدیر بخش «رادیو تئاتر» سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به ایران تئاتر گفت: در دوره سی و هشتم جشنواره دست هنرمندان را باز گذاشته ایم تا از عناصر دلخواهشان برای اجرا بهره ببرند.

«رادیو تئاتر» عنوان یکی از بخش های سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در این دوره جایگزین بخشی شده که پیش از این با عنوان «مسابقه نمایش های رادیویی» شناخته می شد. هیات انتخاب بخش رادیو ‌تئاتر این دوره از جشنواره متشکل از جهانشاه آل محمود، فریبا متخصص و میرطاهر مظلومی آثار منتخب را برای شرکت در این بخش از سی و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر انتخاب کرده اند که با مشارکت مرکز هنرهای نمایشی رادیو و رادیونمایش و با به ارائه آثار نمایشی در این عرصه می پردازد. با نزدیک شدن به برگزاری این دوره از جشنواره در ارتباط با شکل و شمایل تازه این بخش و کارکردهایی که برای آن در نظر گرفته شده، گفت‌وگویی با امین رهبر مدیر بخش رادیو تئاتر جشنواره سی و هشتم صورت گرفته که در ادامه می خوانید.

در این دوره از جشنواره عنوان «رادیو تئاتر» جایگزین «مسابقه نمایش های رادیویی» شده؛ به این ترتیب چه تغییراتی را در این بخش از جشنواره شاهد خواهیم بود؟

در بخش مسابقه نمایش های رادیویی دوره های گذشته آثار پذیرفته شده اگرچه برای داوران این بخش به صورت زنده اجرا می شد، اما هنرمندان امکان این را نداشتند که از عناصر صحنه برای اجرایشان بهره ببرند. اما در دوره سی و هشتم این امکان فراهم شده و دست هنرمندان را باز گذاشته ایم تا از اله مان ها و عناصر دلخواهشان برای اجرا بهره ببرند. به این ترتیب علاوه بر اینکه همچنان کارکردهای ویژۀ نمایش های رادیویی در این بخش مورد نظر خواهد بود، نوآوری و خلاقیت صحنه ای هنرمندان را هم در اجراهای این بخش شاهد خواهیم بود. واقعیت این است که رادیو تئاتر رسانه ای نوظهور در تئاتر ما محسوب می شود و جشنواره بهترین فرصت را برای معرفی این گونه از درام فراهم می کند.

اجراهای زنده همزمان از رادیو نمایش هم به روال دوره های گذشته برقرار خواهد بود؟

بله، یک واحد پخش در طول جشنواره در تالار رودکی مستقر خواهد بود که امکان پخش زنده نمایش ها را آنتن رادیو نمایش برای مخاطبان فراهم خواهد کرد.

عنوان «رادیو تئاتر»  که در این دوره از جشنواره جایگزین نمایش رادیویی شده چه کارکردهایی را دنبال می کند؟

می دانیم که در هر دو عرصه تئاتر و رادیو هنرمندان حرفه ای و کارکشته تئاتر ایران حضور و فعالیت دارند و رادیو تئاتر در حقیقت به کارکردی میان رسانه ای در مدیوم های رادیو و تئاتر اشاره دارد و نوعی فتح باب و زمینه سازی برای تعامل ها و بده بستان های بیشتر میان این مدیوم ها است و در آینده می توان مشاهده کرد که این بده بستان ها چگونه در تجربه های تئاتری ما تاثیرگذار خواهد بود.

به این ترتیب یکی از اشاره های این بخش می تواند این باشد که رادیو تئاتر را به عنوان یک شکل و تجربه اجرایی معرفی و پیشنهاد می کند؟

قطعاً همینطور است و در نهایت آنچه رادیو تئاتر می خوانیم شکلی از اجرا برای تماشاگری است که در سالن نمایش نشسته است. در چنین شرایطی به نظر می رسد لازم است تا برای اینکه اجرا ها خسته کننده نشوندو مخاطب را به شکلی همه جانبه درگیر خود کنند، اله مان های بصری را هم در روی صحنه داشته باشیم. باید به این نکته توجه کرد که اشکال مختلف ارائه هنرهای نمایشی در نهایت یک قصد و منظور مشترک دارند که آن را  به طور خلاصه در ارائه درام به بهترین نحو ممکن دانست. در حقیقت اشاره ما به این است که نمایش رادیویی علیرغم اینکه در کارکرد اصلی خود ویژگی های یک رسانه شنیداری را دنبال می کند، اما ظرفیت و قابلیت این را دارد که در همجواری و آمیختن با دیگر عناصر درام و تئاتر در غنای تجربه های اجرایی در این حوزه نقش بازی کند. متقابلاً هم همینطور است و اشکال دیگر اجرای تئاتر نیز می تواند به مدیوم رادیو کمک کنند تا شاهد تجربه های متفاوت تر و غنی تری در این عرصه باشیم. خوشبختانه زمینۀ چنین تعامل هایی رفته رفته در فضای تئاتری ما گسترده تر می شود و امروز شاهد هستیم که مرکز هنرهای نمایشی رادیو هم  از چنین روندی استقبال نشان داده است.   

کشور ما پیشینۀ طولانی و قدرتمندی در حوزه نمایش های رادیویی دارد و شماری از بهترین هنرمندان تئاتر ما از گذشته تا امروز در این مدیوم به هنرنمایی پرداخته اند. با این وجود آیا می توان گفت محدودیت هایی که رادیو به عنوان یک رسانه ارتباط جمعی و در تولید اثر برای مخاطب عام در نظر گرفته تا اندازه ای فضا را برای فعالیت های نوآورانه و خلاقانه تر هنرمندان توانمند نیز محدود کرده است؟

در هر حال رادیو تا اندازه ای با این محدودیت ها روبه رو است؛ در عین حال که ظرفیت های بسیاری هم دارد که باید تا اندازه ممکن مورد استفاده قرار بگیرد. واقعیت این است که هنرمندان عرصه رادیو در پیشینه هفتاد ساله این رسانه تلش های بسیاری صورت داده اند تا آثار خلاقانه و نوآورانه ای را به مخاطب خود ارائه کنند، اما قدر مسلم زمینه چنین تجربه هایی باید بیش از این ها فراهم شود و رادیو قابلیت و پتانسیل ایجاد این امکان را دارد که چنین تجربه هایی را  بیش از پیش و به صورت فراگیر ارائه دهد. همانطور که اشاره کردم مرکز هنرهای نمایشی آمادگی خود را از چنین روندی نشان داده است و قدم هایی هم در این زمینه برداشته شده که به عنوان نمونه می توان به برگزاری جشنواره نمایش های کوتاه رادیویی اشاره کرد که در حقیقت همین کارکرد خلاقانه تر در نمایش رادیویی را به عنوان هدف اصلی اش دنبال می کند.

و به عنوان یک نمونه دیگر  بخش رادیو تئاتر جشنواره تئاتر فجر هم قصد دارد هنرمندان را به این سمت و سو اشاره بدهد که می توان با مدیوم نمایش رادیویی نیز برخوردهای خلاقانه تر و متفاوت تری داشت؟

بخش رادیو تئاتر به شکل اصولی دو هدف عمده را دنبال می کند. یکی اینکه زمینه ای برای اجرای صحنه ای نمایش های رادیویی فراهم کند و به نوعی این نمایش را از وضعیت صرف استودیویی بیرون ببرد. رویکرد دیگر هم این بوده که اشاره بدهد به اینکه نمایش رادیویی هم می تواند اجرای صحنه ای داشته باشد و از قابلیت های صحنه استفاده کند؛ حتی گریم و طراحی لباس و صحنه و آکسسوار داشته باشد. البته باید به این نکته اشاره کنم که این رویکرد تنها یکی از شکل های پیشنهادی برای اجرای نمایش هایی رادیویی است و این به هیچ وجه به معنی نفی شیوه های مرسوم و شناخته شده نمایش رادیویی نیست. واقعیت این است که هیچیک از این رویکردها نسبت به دیگری برتری ندارد و هر کدام در جایگاه خود رویکردهای درستی هستند. به عبارت ساده نگاه ما این است که نمایش رادیویی وقتی قرار است روی صحنه و خارج از استودیو اجرا شود و زمانی که مخاطب به صورت زنده به تماشای آن می نشیند، تا جایی که به اقتضائات نمایش رادیویی لطمه نخورد باید از قابلیت های صحنه استفاده کرد. از قضا با وجود چنین رویکردی معتقدیم همچنان در اجراهای صحنه ای هم اقتضائات و مبانی نمایش های رادیویی بیش از هر چیز رعایت و محترم شمرده شود.




مطالب مرتبط

گفت‌وگو با دبیر بخش رادیوتئاتر چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر

امین رهبر: اولویت اصلی انتخاب آثار، کیفیت آن‌ها بود
گفت‌وگو با دبیر بخش رادیوتئاتر چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر

امین رهبر: اولویت اصلی انتخاب آثار، کیفیت آن‌ها بود

امین رهبر، دبیر بخش رادیوتئاتر چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر می گوید آثار حاضر در بخش رادیوتئاتر جشنواره تئاتر فجر از نظر محتوا با شعار جشنواره همخوان هستند اما لازمه و اولویت اصلی انتخاب آن‌ها کیفیت‌شان بوده است.

|

نظرات کاربران